Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ένα σημαντικό κείμενο του μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Βαλληνδρά (1915-2008) που αφορά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο,παρουσιάζουμε σήμερα στο Φως Φαναρίου.
Το κείμενο αυτό αποτελεί τη συμβολή του μακαριστού λόγιου Μητροπολίτη στον τόμο – αφιέρωμα στον καθηγητή Κωνσταντίνο Βαβούσκο (Εκδόσεις Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη 1990) και φέρει τον τίτλο: «Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον και αι σύγχρονοι διαστάσεις της οικουμενικότητος».
Τα θέματα που θίγονται στην εν λόγω μελέτη είναι σημαντικά και διαχρονικά, όπως το ζήτημα της σχέσεως Καθολικότητος και «Διασποράς».
Όμως ο Πατρών Νικόδημος αναφέρεται και στο θέμα του Πρωτείου στην Ορθόδοξη Εκκλησία, για το οποίο γίνεται λόγος και στις μέρες μας, και θεωρεί πως το Πρωτείο του Οικουμενικού Πατριάρχου διασφαλίζει τον θεσμό της συνοδικότητας.Γράφει χαρακτηριστικά:
«Τα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού Πατριάρχου συνοδεύονται οπωσδήποτε από την εξυπηρέτησιν της αναμφισβητήτου ανάγκης να υπάρχη κάποια αρχηγία και κάποιος αρχηγός συντονίζων και προεξάρχων (προεδρεύων) του ανά τον κόσμον ορθοδόξου επισκοπάτου.
Είναι ο πρώτος μεταξύ των Πατριαρχών. Είναι δε αυτονόητον ότι, αν δεν υπάρχη ο «πρώτος» - αυτός που θα ηγείται – ατονεί και εκλείπει (καταντά ανυπόστατος) αυτός ούτος ο θεσμός της συνοδικότητος, όστις αποτελεί βασικήν δομήν της Ορθοδόξου Εκκλησίας».
Κι ακόμη, στα συμπεράσματα του κειμένου του, ο μακαριστός Πατρών Νικόδημος αναφέρεται με τρόπο που εκπλήσσει στο θέμα της Αγίας και Μεγάλης και Συνόδου που έχει οριστεί για το 2016, και απαντά «προφητικώς», θα λέγαμε, σε όσους προκαταβολικώς αμφισβητούν τα πάντα, σχεδόν, γύρω από αυτήν. Γράφει:
«Πιστεύομεν ότι και εις τας Προσυνόδους και Μεγάλας Συνόδους της Ορθοδοξίας θα λαλήση και πάλιν εις την εποχήν μας το Πνεύμα το Άγιον. Και εις τα νέας ενδεχομένως δομάς, αίτινες θα προκύψουν κατά την ρύθμισιν θεμάτων ως το υπό κρίσιν, χωρίς να παραθεωρηθούν οι παραδοσιακοί θεσμοί και τα Ορθόδοξα κανονικά σχήματα, θα δείξη ο Θεός δια των συγχρόνων περιστάσεων και συνθηκών ποίον θα πρέπει να είναι το μέτρον και η σχέσις του εθνισμού προς την οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας.
Θα πρέπει δε να είμεθα έτοιμοι, αν χρειασθή, να ακούσωμεν τον προδρομικόν λόγον: «εκείνην (την Ορθοδοξίαν) αυξάνειν, αυτόν δε (τον εθνισμόν) ελλατούσθαι» (Ιω. 3.30).
Και ούτω θα προσδιορισθή «εν σοφία» και εν αγάπη πού και πώς θα βαρύνη εκ νέου η κλήσις της οικουμενικότητος του φερωνύμου Πατριαρχείου, εις την σύγχρονον ταύτης μορφήν και διάστασιν».
Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο το σχετικό κείμενο του μακαριστού Πατρών Νικοδήμου.