Ὁμιλία
τῆς Α. Θ. Παναγιότητος
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου
κ. κ. Βαρθολομαίου
ἐπί τῇ Ἐνάρξει τοῦ Νέου Ἔτους
(1 Ἰανουαρίου 2014)
Ἱερώτατοι καί προσφιλέστατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι τῆς Μητρός Ἐκκλησίας,
Ἐντιμότατε κύριε Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος ἐνταῦθα,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἐν τῇ συνεχεῖ στρατείᾳ καί ὁδοιπορίᾳ αὐτῆς ἀνά τούς αἰῶνας διῆλθεν ἕν ἀκόμη ἔτος τῆς Χάριτος Αὐτοῦ ἐν τῇ ἀεννάῳ πορείᾳ νά φθάσῃ τόν Ἄφθαστον, ἀφ᾿ ἑνός μέν διά νά Τῷ προσφέρῃ δῶρα τίμια, χρυσόν καί λίβανον καί σμύρναν, δηλαδή τά ἔργα της, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ, ὡς οἱ Μάγοι, νά χαρῇ χαράν μεγάλην, ἤτοι νά εὕρῃ τήν καταξίωσιν καί τόν δίκαιον μισθόν παρά τοῦ ἀγαθοῦ ἀνταποδότου, ὅτι τόν δρόμον τελεῖ, τήν πίστιν τηρεῖ, καί παραδίδει τά πάντα εἰς τόν «δι᾿ Οὗ τά πάντα ἐγένετο».
Ἐν τῇ ἀνεξερευνήτῳ βουλῇ τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος μόνος ἔχει εἰς τήν ἐξουσίαν Του τούς χρόνους καί τούς καιρούς, ἀένναος ρέει ὁ χρόνος καί τά ἔτη τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων τό ἕν μετά τό ἄλλο κυλοῦν εἰς τήν ἄβυσσον τῆς αἰωνιότητος. Ἔρχονται καί παρέρχονται αἱ γενεαί• καί ἐάν ἐντός τῆς παροδικότητος ταύτης ὑπάρχῃ κάτι τό ὁποῖον μένει, ἀνώτερον τῆς φθορᾶς τοῦ πανδαμάτορος χρόνου, αὐτό εἶναι μόνον ἡ ἀρετή, μέ ἐκφάνσεις της τό ἦθος, τό φρόνημα, τήν ἀγάπην, τήν ἑνότητα, τήν ἀλήθειαν.
Εἰσήλθομεν σήμερον εἰς ἕν ἀκόμη ἡμερολογιακόν ἔτος. Δέν λησμονοῦμεν ὅμως ὅτι διά τήν Ἐκκλησίαν ἐν τῇ πραγματικότητι δέν ὑπάρχει χρόνος ἀλλά αἰωνιότης. Ὁ χρόνος εἶναι ἕν δῶρον τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ὁ σύμμαχος τοῦ ἄνθρώπου εἰς τήν ἀρετήν καί εἰς τήν φανέρωσιν τῆς ἀληθείας. Καί ὡς δῶρον τοῦ Θεοῦ θεωροῦμεν τά σημαντικά γεγονότα τοῦ ἔτους τό ὁποῖον ἐξέπνευσεν• ἐξέπνευσε πλῆρες γεγονότων χαρᾶς, λύπης, ἀγῶνος, πικρίας, ὀδύνης, πορείας, εὐκολιῶν, δυσκολιῶν. Εἶναι τά δῶρα, ἤ ἄλλως ἡ Χάρις ἀντί τῆς Χάριτος, τά ὁποῖα δυνάμεθα νά προσφέρωμεν ὡς δῶρα τίμια ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς πρός τόν κόσμον κατά τό μόλις λῆξαν ἔτος.
Μεταξύ τῶν χαρμοσύνων γεγονότων - δώρων σημειοῦμεν ἰδιαιτέρως τήν πανηγυρικῶς ἑορτασθεῖσαν 1700ήν ἐπέτειον ἀπό τῆς ἐκδόσεως τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων περί τῆς ἀνεξιθρησκείας καί τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων διά τῶν ὀργανωθεισῶν ἐκδηλώσεων ἐν Μεδιολάνοις, Κωνσταντινουπόλει καί Σερβίᾳ, εἰς τάς ὁποίας τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ὡς φυσικός συνεχιστής τοῦ ὁράματος καί τοῦ πνεύματος τοῦ μεγάλου μεταρρυθμιστοῦ τῆς ἱστορίας Ἁγίου Κωνσταντίνου, κατεῖχε τόν πρωτεύοντα ρόλον.
Ὡς εὐλογίαν ἀξιολογοῦμεν τήν συμμετοχήν ἡμῶν εἰς τάς ἑορτάς διά τήν ἐπέτειον τῶν 1150 ἐτῶν ἀπό τῆς ἀποστολῆς ὑπό τῆς Μητρός Ἐκκλησίας εἰς Μοραβίαν τῶν Ἁγίων Ἰσαποστόλων Θεσσαλονικέων Κυρίλλου καί Μεθοδίου. Ἡ ἐπίσκεψις αὕτη τῆς ἡμετέρας Μετριότητος εἰς Τσεχίαν καί Σλοβακίαν ἐτόνωσε καί ἐνίσχυσε τόν δεσμόν τῆς ἱστορικῆς ταύτης πνευματικῆς κοιτίδος ὁλοκλήρου τοῦ σλαβικοῦ κόσμου μετά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς Μητρός αὐτοῦ Ἐκκλησίας καί ἐπεβεβαίωσε τήν κεντρικήν θέσιν τήν ὁποίαν τοῦτο κατέχει εἰς τήν καρδίαν του.
Διά τόν ἴδιον λόγον ἐτιμήσαμεν δεόντως ὡς Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί τήν ἐπέτειον τῶν 1025 ἐτῶν ἀπό τοῦ βαπτίσματος τῶν Ρώς τοῦ Κιέβου καί τῆς εὐρυτέρας ἐκεῖ περιοχῆς, καί πάλιν πρωτοβουλίᾳ τότε καί ἐργώδει προσπαθείᾳ τῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, διά τῆς ἀποστολῆς ἐκεῖσε ἡμετέρας πολυμελοῦς Ἀντιπροσωπείας.
Παρακολουθοῦμεν μετ᾿ ἀγωνίας τήν κατάστασιν τῆς διῃρημένης Ὀρθοδοξίας ἐν Οὐκρανίᾳ καί προσευχόμεθα καί ἐργαζόμεθα διά τήν ἐπίλυσιν τοῦ ἀπό εἰκοσιπενταετίας συνεχιζομένου ἐκεῖ προβλήματος τῆς διαιρέσεως καί τῆς διασπάσεως τοῦ ἀρράφου Χιτῶνος τοῦ Κυρίου.
Αἱ ἀποστολικαί περιοδεῖαι ἡμῶνεἰς Τσεχίαν καί Σλοβακίαν, εἰς Ἐσθονίαν καί Φιλλανδίαν, εἰς Θεσσαλονίκην καί μάλιστα εἰς τήν κοιτίδα τοῦ παρ᾿ ἡμῖν Ὀρθοδόξου Μοναχισμοῦ, τό Ἅγιον Ὄρος Ἄθω, ἀπέδειξαν τόν βαθύν σεβασμόν, τόν ὁποῖον οἱ μοναχοί καί ἅπαντες οἱ ὀρθόδοξοι πιστοί τρέφουν διά τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν, ἡ ὁποία ἱστορικῶς ἐσεβάσθη καί διεφύλαξε τήν ἰδιαιτέραν ταυτότητα ἑκάστου ἐξ αὐτῶν, συσσωματοῦσα φυσικῶς αὐτούς εἰς τούς κόλπους της, ὅπως ἡ φυσική Μήτηρ κυοφορεῖ τό τέκνον εἰς τά σπλάγχνα αὐτῆς.
Ἰδίᾳ αἱ ἐπισκέψεις ἡμῶν εἰς τάς Μητροπόλεις τῆς περιοχῆς τῆς Θεσσαλονίκης, ἀκολουθήσασαι τήν τοιαύτην εἰς Ἅγιον Ὄρος,πέραν τοῦ ἐπετειακοῦ χαρακτῆρος των, εἶχον καί τόν σκοπόν τῆς τονώσεως τοῦ φρονήματος τοῦ ἐκεῖ Ὀρθοδόξου ὁμαίμονος λαοῦ, ὁ ὁποῖος διέρχεται μίαν βαθεῖαν καί πολυμέτωπον κρίσιν, ἀλλά καί ἐνισχύσεως τῆς ἑνότητος αὐτοῦ. Ὁ θεσμός τοῦ Πατριαρχείου πάντοτε ἑνώνει καί ἐπιθυμία μας εἶναι ὁ ρόλος αὐτοῦ νά εἶναι πάντοτε ἑνωτικός καί συμφιλιωτικός.
Πρωτοφανῆ εἰς τά ἱστορικά χρονικά ἔκφρασιν τῆς ἀναγνωρίσεως τοῦ οἰκουμενικοῦ χαρακτῆρος τῆς Μητρός Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως σηματοδοτεῖ ἡ ἀπονομή εἰς τήν ἡμετέραν Μετριότητα τοῦ τίτλου τοῦ ἐπιτίμου διδάκτορος ὑπό τοῦ ἐνταῦθα Πανεπιστημίου τοῦ Βοσπόρου, ἑορτάζοντος ἐφέτος ἕνα καί ἥμισυν αἰῶνα ἀπό τῆς ἱδρύσεώς του. Ἡ διάκρισις αὕτη, διά πρώτην φοράν χορηγουμένη ὑπό Τουρκικοῦ Κρατικοῦ Πανεπιστημιακοῦ καί Ἀκαδημαϊκοῦ Ἱδρύματος, ᾖρε προκαταλήψεις ἐτῶν καί ἔδειξεν ὅτι ἕν νέον πνεῦμα ἐλευθερίας πνέει εἰς τήν κοινωνίαν ἡμῶν. Ἄνευ δέ τῆς ἐλευθερίας, δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρξῃ ἀληθινή παιδεία.
Τό προμνημονευθέν γεγονός, ὅπως καί ἡ ἐπιστροφή σημαντικῆς ἀκινήτου περιουσίας εἰς Ἱδρύματα καί Κοινότητας ἡμῶν ἐνταῦθα,ἐν Ἴμβρῳ καί ἐν Τενέδῳ, ὡς καί ἡ ἐπαναλειτουργία ἡμετέρου σχολείου ἐν Ἴμβρῳ, ἀποτελοῦν εὐχάριστα μηνύματα δικαιοσύνης καί ἀληθείας, τά ὁποῖα εὐχόμεθα νά συνεχισθοῦν καί νά πολλαπλασιασθοῦν κατά τό ἀρχόμενον ἔτος.
Ἐνταῦθα δέν θά ἠθέλομεν νά παραλείψωμεν νά σημειώσωμεν καί τό μέγα δι᾿ ἡμᾶς προσωπικῶς γεγονός τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος καί τοῦ Ἁγίου Πάσχα μετά συγγενῶν καί φίλων κατόπιν πολλῶν ἐτῶν ἐν τῇ ἰδιαιτέρᾳ ἡμῶν πατρίδι Ἴμβρῳ, ὡς καί τά προσκυνήματα ἡμῶν εἰς Καππαδοκίαν, Παναγίαν Σουμελᾶ Πόντου, Προικόννησον, Ἀττάλειαν καί Μῦρα, ἅτινα πάντα ἐπλήρωσαν τήν καρδίαν ἡμῶν πνευματικῆς χαρᾶς καί εὐφροσύνης, πεποίθαμεν δέ καί τάς καρδίας τῶν πολλῶν συμπροσκυνητῶν καί συνεκδήμων κατ᾿ αὐτά.
Ἐν ὀλίγοις, αὐτά τά δῶρα ἠδυνήθημεν νά προσφέρωμεν κατά τό παρελθόν ἔτος τῷ Ἀφθάστῳ Κυρίῳ, τῷ Βασιλεῖ τῶν αἰώνων καί Θεῷ ἡμῶν.
Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἐξ ἑτέρου, διά τοῦ ἠθικοῦ κύρους αὐτοῦ καί διά συγκεκριμένων πολυπλεύρων πρωτοβουλιῶν του, ὡς ἡ συμμετοχή καί αἱ ὁμιλίαι ἡμῶν εἰς διεθνῆ συνέδρια ἐν Βιέννῃ καί Monaco, προσεπάθησε νά συμβάλῃ εἰς τήν ἐπικράτησιν τῆς ἀσφαλείας, τῆς εἰρήνης, τῆς εὐδοκίας, τῆς εὐημερίας, τῆς ἀπολαύσεως τῶν ἀγαθῶν τῆς κτίσεως ὑπό τοῦ ἀνθρώπου καί εἰς πολλούς ἄλλους τομεῖς. Μετά λύπης ὅμως παρακολουθεῖ ὅτι παρά τάς προσπαθείας αὐτοῦ, ἀλλά καί τῶν πλέον ἁρμοδίων διεθνῶν ὀργανισμῶν καί τῆς παγκοσμίου κοινότητος, καί κατά τά ἐφετεινά Χριστούγεννα εἰς τήν γειτονικήν Συρίαν ἀλλά καί ἀλλαχοῦ τοῦ πλανήτου γῆ «ὀλέθριον δόγμα δεινῶν θρασυνομένων ἡρωδῶν... νηπίων ἀκάκων ἀπεργάζεται φόνους... καί βρέφη ἀναιρεῖ ἀναιτίως».
Ὅμως, ἐν τῇ Χάριτι τοῦ Κυρίου συνεχίζομεν, ἔχοντες ὑπ᾿ ὄψιν τό τοῦ Μάρκου Αὐρηλίου «πᾶν ἐφήμερον καί τό μνημονεῦον καί τό μνημονευόμενον» (πρβλ. Τά εἰς ἑαυτόν), κυρίως δέ τό «οἱ καιροί οὐ μενετοί» τοῦ Θουκυδίδου (Ἱστορίαι, 1, 142,3).
Διά τό μόλις ἀρξάμενον ἔτος, Θεοῦ θέλοντος, προγραμματίζομεν πολλά. Ἀποδίδομεν ὅμως ἰδιαιτέραν σημασίαν εἰς τήν Σύναξιν τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ὑπό τήν προεδρείαν τῆς ἡμετέρας Μετριότητος εἰς τό Ἱερόν ἡμῶν Κέντρον, τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας, 9ην Μαρτίου 2014,διά τό τελικόν στάδιον τῆς προετοιμασίας καί συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, γεγονός ἀληθῶς πολυσήμαντον καί ἱστορικόν, τό ὁποῖον θά καταδείξῃ ἁπτῶς τήν ἑνότητα τοῦ παναρμονίου θεσμοῦ τῆς ἑνιαίας Ὀρθοδοξίας.
Ἐφέτος, συμπληροῦται 50ετία ἀπό τῆς ἱδρύσεως τῶν Μητροπόλεων τοῦ Οἰκουμενικοῦ ἡμῶν Πατριαρχείου ἐν Εὐρώπῃ.Ἐπί τῇ ἀφορμῇ αὐτῇ ἐπεσκέφθημεν ἤδη τήν ἑορτάσασαν τό γεγονός Ἱεράν Μητρόπολιν Αὐστρίας, ἐνῷ ὁ ἑορτασμός τοῦ γεγονότος τούτου θά κορυφωθῇ διά τῆς ἐπισήμου ἐπισκέψεως ἡμῶν κατά τόν προσεχῆ Μάϊον εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Γερμανίας.
Εἰς τήν προσπάθειαν ἡμῶν διά τήν προώθησιν τῆς καταλλαγῆς καί τοῦ διαλόγου μεταξύ τῶν χριστιανῶν προγραμματίζομεν συνάντησιν μετά τοῦ Ἁγιωτάτου Πάπα Φραγκίσκου ἐν Ἱεροσολύμοις, πεντήκοντα ἔτη μετά τήν ἐκεῖ ἱστορικήν συνάντησιν τοῦ μακαριστοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου μετά τοῦ Πάπα Παύλου τοῦ Στ΄, διά νά δώσωμεν ὤθησιν εἰς τήν ἀρξαμένην θεοφιλῆ προσπάθειαν ἐκείνων καί νά συμβάλωμεν ὅση ἡμῖν δύναμις εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τοῦ θελήματος τοῦ Κυρίου «ἵνα ἕν ὦμεν» πάντες οἱ εἰς Αὐτόν πιστεύοντες. Ἐντός τοῦ ἰδίου πλαισίου ἀναμένομεν ἐντός ὀλίγων ἡμερῶν τήν ἐπίσκεψιν εἰς τό Ἱερόν ἡμῶν Κέντρον τῆς Αὐτοῦ Χάριτος, τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου Καντουαρίας κυρίου Justin Welby.
Ἐν ταὐτῷ, συνεχίζομεν καί θά ἐντείνωμεν τήν προσπάθειαν διά τήν στήριξιν τῶν διωκομένων χριστιανῶν εἰς τήν Μέσην Ἀνατολήν, ἐργαζόμενοι, κυρίως δέ προσευχόμενοι, διά τόν τερματισμόν τοῦ πολέμου εἰς τήν αἱματοπότιστον μέ αἷμα νέων μαρτύρων Συρίαν,διά τήν προστασίαν τῶν χριστιανικῶν μνημείων, τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί τῶν ἱερῶν μονῶν, ὡς καί διά τήν ἀπελευθέρωσιν καί τήν διαλεύκανσιν τῆς ὑποθέσεως τῶν δύο ἀπαχθέντων Μητροπολιτῶν καί τῶν μοναζουσῶν τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Θέκλης. Δέν θά παύσωμεν νά διακηρύττωμεν πρός πᾶσαν κατεύθυνσιν ὅτι τά ἐκεῖ γεγονότα, τά ὁποῖα ἡμέρᾳ τῇ ἡμέρᾳ ἔρχονται εἰς τό φῶς, ἀποτελοῦν ὄνειδος διά τήν ἀνθρωπότητα καί εἴμεθα ὅλοι ὑπεύθυνοι μέ τήν σιωπήν καί τήν ἀδιαφορίαν ἡμῶν.
Ὡσαύτως, θά ἐντείνωμεν τάς προσπαθείας διά τήν παροχήν τῆς ἀδείας πρός ἐπαναλειτουργίαν τῆς Ἱερᾶς ἡμῶν Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης, καθώς καί διά τήν ἵδρυσιν Διεθνοῦς Κέντρου Περιβάλλοντος καί Διαθρησκειακοῦ Διαλόγου εἰς τήν νῆσον Πρίγκηπον,ἀξιοποιοῦντες τό ὑπάρχον κτήριον τοῦ τέως Ὀρφανοτροφείου, ὡς ἐξηγγείλαμεν καί ἐπισήμως κατά τήν ὁμιλίαν ἡμῶν ἀπό τοῦ Βήματος τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Βοσπόρου μόλις πρό ὀλίγων ἡμερῶν.
Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Χαίρομεν ἀπό τοῦδε καί ἀγαλλόμεθα, διότι καί τό ἔτος τοῦτο θά εἶναι σύν Θεῷ ἕν ἔτος ἐκδαπανήσεώς μας εἰς τήν διακονίαν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας.
«Χαίρομεν ὅτι τά ὀνόματα ἡμῶν γράφονται ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (πρβλ. Λουκ. ι΄ 20-21). Εἰς ἡμᾶς, τούς δουλώσαντας ἑαυτούς ἑκουσίως εἰς τήν διακονίαν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ὁ Κύριος αὐτῆς ἐλευθερίαν χαρίζεται καί ὡς οἰκείων δούλων Του ἀπογράφει τά ὀνόματα ἡμῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς.
Ὁ χρόνος εἶναι καιρός, ὁ ὁποῖος παρέχεται ἡμῖν διά νά ἀγωνισθῶμεν καί νά ἐπιτύχωμεν τόν σκοπόν μας νά φθάσωμεν εἰς τό τέρμα τοῦ ἀθλήματος τῆς αἰωνίου ζωῆς. Εἰς τό τέρμα τῆς ὁδοῦ πρός τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, γνωρίζοντες ὅτι «τοῖς πᾶσι χρόνος καί καιρός τῷ παντί πράγματι ὑπό τόν οὐρανόν» (Ἐκκλ. γ΄ 1). Καί, τέλος, ἔχοντες ὑπ᾿ ὄψιν τό τοῦ τραγικοῦ Εὐριπίδου «Γνῶμαι δ᾿ ἀμείνους εἰσί τῶν γεραιτέρων, ὁ γάρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον».
Ἔχοντες αὐτήν τήν δυνατότητα ἄς βαδίσωμεν μέ ἀσφάλειαν τό νέον ἔτος, ἕκαστος ἐκ τῆς θέσεως εἰς τήν ὁποίαν ἔχει ταχθῆ, φιλοσοφοῦντες ἐπί τῆς ζωῆς καί δίδοντες νόημα εἰς τήν ζωήν. Τοιουτοτρόπως, κάθε παρερχομένη ἡμέρα θά ἀντιπροσωπεύῃ ὄχι μονάδα ἀπολεσθέντος χρόνου, ἀλλά πολύτιμον κεφάλαιον ἀληθείας, δηλαδή ἀποθησαυριζομένης ἀρετῆς, ἡ ὁποία κατά τόν ἀρχαῖον τραγικόν «κἄν θάνῃ τις, οὐκ ἀπόλλυται, ζῇ δ᾿ οὐκέτι ὄντος σώματος» (Εὐριπίδης), ἐν ἀντιθέσει πρός πάντα τά παροδικά καί θνητά «ἅτινα ἐκβάλλεται εἰς τόν ἀφεδρῶνα», κατά τήν ἀψευδῆ εὐαγγελικήν ρῆσιν.
Τό ἔτος αὐτό εὐχόμεθα νά εἶναι δι᾿ ἡμᾶς πάντας μία ἀφετηρία διά νά τό διέλθωμεν ὄχι συμβατικῶς, ἀλλά περισσότερον ὡς ἀληθινοί καί γνήσιοι ἄνθρωποι, ὄχι κοινωνικοί, ἀλλά περισσότερον μωροί διά τόν Χριστόν, ὄχι ἁπλῶς καλοί, διότι καλοί ὑπάρχουν παντοῦ, ἀλλά καινοί ἄνθρωποι.
Ἄς θέσωμεν ὡς στόχον ἡμῶν νά τό διέλθωμεν ὡς καινήν πολιτείαν. Μόνον τοιουτοτρόπως θά ἐξέλθωμεν ἐκ τῆς κρίσεως, ἥτις ἐξακολουθεῖ νά μαστίζῃ τόν λαόν τοῦ Θεοῦ. Ὄχι βελτιοῦντες κάποια πράγματα, ἀλλά μεταβάλλοντες ἑαυτούς εἰς καινούς ἐν Χριστῷ ἀνθρώπους. Μόνον οὕτω θά βοηθήσωμεν ἐνεργῶς τόν κόσμον.
Ζῶντες ἐν Φαναρίῳ, ἐν τῇ Κωνσταντίνου Πόλει, εἴμεθα ἀφιερωμένοι ψυχῇ τε καί σώματι, εἴμεθα συνδεδεμένοι μέ τήν ζωήν τοῦ Χριστοῦ. Ἔχομεν κληθῆ νά φυλάξωμεν μίαν σκοπιάν, μίαν ἔπαλξιν. Καί τό ἀνατέλλον ἔτος εἶναι ἕν ἔτος σκοπιᾶς καί φυλακῆς εἰς τήν διακονίαν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ἥτις στηρίζεται εἰς ἡμᾶς τούς ὀλίγους διακονητάς της. Συγχρόνως, ἐκ τῆς σκοπιᾶς αὐτῆς ὀφείλομεν νά βλέπωμεν συνεχῶς τόν «μή βλέποντα εἰς πρόσωπον ἀνθρώπου» Θεόν. Οἱαδήτις καί ἐάν εἶναι ἡ διακονία ἡμῶν εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ὁ πραγματικός σκοπός εἶναι νά βλέπωμεν τόν Θεόν, νά ζῶμεν διά τόν Θεόν, νά ἀναπνέωμεν διά τόν Θεόν.
Ὅλοι ἀναμένουν νά ἀλλάξῃ ὁ κόσμος ἤ νά βελτιωθοῦν τά πράγματα. Δέν δυνάμεθα ἀσφαλῶς νά ἀλλάξωμεν τόν κόσμον, ἀλλά δυνάμεθα νά σώσωμεν τόν κόσμον μέ τήν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ. Αὐτή εἶναι ἡ ἀποστολή μας. Καί ἐκπληροῦντες αὐτήν πιστῶς θά εἴμεθα πάντοτε χαρούμενοι, πάντοτε αἰσιόδοξοι, πάντοτε μέ ἐλπίδα καί χωρίς κραδασμούς. Θά μεταδίδωμεν τήν ἐλπίδα εἰς τόν κόσμον καί τήν παρότρυνσιν διά μίαν ἐσωτερικήν ἀλλαγήν καί ἀνακαίνισιν, ἡ ὁποία ἐν τέλει ζυμώνει, ἐπηρεάζει καί σώζει τόν κόσμον. Ὅ,τι πράττει κανείς μένει εἰς τόν αἰῶνα. Καί τό καλόν καί τό κακόν.
Ἀδελφοί,
«Οὐ κατά φύσιν ἡμῖν ἡ ἀδικία, ἀλλά καί ἀλλότριόν τι» (Ἱεροῦ Χρυσοστόμου εἰς τόν Ζ΄ Ψαλμόν, P.G. 55, 101). Ἐν τούτῳ, ὁ προσφάτως ἁγιοκαταταχθείς ὑπό τῆς Μητρός Ἐκκλησίας εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Οἰκουμενικῆς Ὀρθοδοξίας Ὅσιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτηςἀποτελεῖ ἕν ἁπλοῦν, εὔγλωττον καί λαμπρόν παράδειγμα. Ἕν ὑπόδειγμα διά τό ὁπόσον ἡ Ἐκκλησία, παρέχουσα τήν δυνατότητα τῆς ἐσωτερικῆς προσωπικῆς ἀνακαινίσεως, μεταβάλλει συγχρόνως τόν κόσμον. Εἷς ὀλιγογράμματος, ἁπλοῦς, ἀδύναμος ἄνθρωπος, ἕνας ταπεινός καί ἄσημος Ἁγιορείτης μέ τόσας ἀσθενείας, ἤσκησε μίαν τοιαύτην βαθεῖαν ἐπίδρασιν εἰς τήν ζωήν τόσον πολλῶν ἀνθρώπων. Ἐδόθη τόσον πολύ εἰς τόν Θεόν, καί τοιαύτη ἦτο ἡ ἐσωτερική ἀλλοίωσίς του, ὥστε χιλιάδες ἀνά τήν οἰκουμένην ἤλλαξαν καί ἐσώθησαν ἀπό τό παράδειγμά του.
Ἡ Ἁγιοκατάταξίς του ὑπό τῆς Ἐκκλησίας ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἦτο μία ἐκ τῶν μεγαλυτέρων εὐλογιῶν τοῦ Θεοῦ κατά τό παριππεῦσαν ἔτος, διά τήν ὁποίαν ἐκ βαθέων Τόν δοξάζομεν• μία πηγή εὐλογίας δι᾿ ἅπασαν τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Ἀμερικήν μέχρι τήν Ρωσσίαν καί ἀπό τό Φανάριον μέχρι τό Χόνγκ-Κόνγκ. Ὅσον καί ἐάν, ὡς ἄνθρωποι σάρκα φοροῦντες, ἔχομεν τάς ἀτελείας καί τάς ἀνθρωπίνας ἀδυναμίας ἡμῶν, οἱ Ἅγιοι εἶναι ζωντανοί, ὁμιλοῦν εἰς τάς καρδίας τῶν πιστῶν, ἀμείβουν τούς κόπους των, ἐκπληρώνουν τούς πόθους των, ἀνορθώνουν τάς συντετριμμένας ψυχάς τῆς συγχρόνου κοινωνίας, ἐπανευαγγελίζονται τήν ἀποκλειστικήν ἀγάπην πρός τόν σαρκωθέντα Λόγον τοῦ Πατρός.
Ἄς παρακαλέσωμεν τόν Ὅσιον Πορφύριον νά πρεσβεύῃ πρός Κύριον ἵνα εὐλογήσῃ καί τό ἀρχόμενον νέον ἔτος, τό ὁποῖον, κατά τό ἔθος, ἐφέτος ἀπεφασίσαμεν συνοδικῶς νά ἀφιερώσωμεν εἰς τό ἱστορικόν γεγονός τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς μεταρρυθμίσεως, ἀπό τῆς ὁποίας συμπληροῦνται διακόσια ἔτη. Τιμῶμεν ἕν γεγονός καθοριστικόν διά τήν λατρευτικήν ζωήν τῆς Ἐκκλησίας. Πρόκειται διά τήν τροποποίησιν τοῦ συστήματος καταγραφῆς τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, τῇ μερίμνῃ τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας. Ἡ τροποποίησις αὕτη συνετέλεσε σημαντικῶς εἰς τήν εὐρυτέραν διάδοσιν τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, ἥτις ἐκινδύνευε νά παραμείνῃ κτῆμα μιᾶς περιωρισμένης μόνον μερίδος ἀνθρώπων. Διά τοῦτο ἐκρίναμεν καλόν νά ἐνθυμηθῶμεν ἐφέτος τό γεγονός τοῦτο, ὡς ὑπόμνησιν τῆς μερίμνης ἡμῶν τῶν ἐκκλησιαστικῶν ποιμένων διά τήν διάσωσιν καί διάδοσιν τῆς παραδοσιακῆς ἐκκλησιαστικῆς μελῳδίας καί ἐν γένει τῆς βυζαντινῆς πνευματικῆς παρακαταθήκης τῆς Μητρός Ἐκκλησίας.
Τά ἀνωτέρω σήμερον ἀπό τοῦ Πατριάρχου, ὡς ἀπολογισμός καί προγραμματισμός, ὡς ἔργον καί ὡς προοπτική. Πρός ἅπαντας, κληρικούς καί λαϊκούς, ἄνδρας καί γυναῖκας, ποιμένας καί ποιμαινομένους, πρεσβυτέρους καί νεωτέρους, πλουσίους καί πτωχούς, ἀρχιερεῖς καί ἁπλοῦς ἐργάτας τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ἐκφράζομεν εὐχαριστίας, εὐγνωμοσύνην καί εὐχήν ὁ σαρκί περιτμηθείς διά τήν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός νά ἀμείβῃ πλουσίως τόν μισθόν τῆς ἀγάπης καί τῆς διακονίας τῆς Μητρός Ἐκκλησίας. Τῷ δέ ἀνάρχῳ μόνῳ Θεῷ κράτος, τιμή καί δόξα καί εὐχαριστία καί εὐγνωμοσύνη καί προσκύνησις νῦν καί εἰς τούς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.