Ὁμιλία
τῆς Α. Θ. Παναγιότητος
τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου
κ. κ. Βαρθολομαίου
κατὰ τὴν Παρουσίασιν τοῦ Ἔργου
«Προσκυνητάρια τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Εἰκοσιφοινίσσης»
(17 Φεβρουαρίου 2014)
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Δράμας κύριε Παῦλε,
Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ἐντιμότατε κ. Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ὡς συμβαίνει εἰς τὰ ἀνθρώπινα πρόσωπα, τὰ ὁποῖα ἀναλόγως τῶν φυσικῶν, πολιτιστικῶν, γνωστικῶν, ἠθικῶν καὶ οἵων ἄλλων χαρακτηριστικῶν, διακρίνονται καὶ κατατάσσονται εἰς τὴν τάξιν των, οὕτω πρόκειται καὶ περὶ τῶν Ἱερῶν Μονῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.
Ἄλλαι διὰ τὴν ἀρχαιότητα τῆς ἱδρύσεως, ἄλλαι διὰ τὴν σπουδαιότητα τῶν Κτιτόρων, ἄλλαι διὰ τὸν σημαντικὸν ρόλον των εἴς τὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ τὰ τοῦ Γένους πράγματα, ἕτεραι διὰ τὰ ἐν αὐταῖς σπουδαῖα καὶ μοναδικὰ κειμήλια ἢ τὰ ἐν αὐταῖς διαπρέψαντα ἐν ὁσιότητι καὶ ἁγιότητι βίου πρόσωπα καὶ οὕτω καθεξῆς, ἔμειναν εἰς τὴν κοινὴν συνείδησιν τῶν πιστῶν ὡς σπουδαιότεραι καὶ πλέον τιμώμεναι ἄλλων ἱερῶν Μονῶν, κατὰ τὸ Παύλειον «ἀστὴρ γὰρ ἀστέρος διαφέρει ἐν δόξῃ» (Α΄ Κορινθ. 15, 41).
Μία ἐκ τῶν ἐπιφανεστέρων τούτων θείων σεμνείων τυγχάνει ἀσφαλῶς καὶ ἀναμφιβόλως ἡ παλαίφατος ἐν Παγγαίῳ κειμένη Ἱερὰ Μονὴ τῆς Παναγίας Εἰκοσιφοινίσσης, τὸ σπουδαιότατον τοῦτο πνευματικὸν καὶ ἀσκητικὸν κέντρον τῆς ἀνατολικῆς Μακεδονίας καὶ μεγάλου καυχήματος, οὐχὶ μόνον τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δράμας, εἰς τὰ ὅρια τῆς ὁποίας κεῖται, ἀλλὰ συνόλου τοῦ εὐρυτέρου ὀρθοδόξου Μακεδονικοῦ χώρου.
Ὁ ρόλος τὸν ὁποῖον ἔπαιξεν εἰς τὴν αἰωνόβιον πορείαν τοῦ βίου της ἡ Ἱερὰ αὕτη Μονὴ διὰ τὴν διατήρησιν καὶ ἐνίσχυσιν τοῦ Ὀρθοδόξου δόγματος καὶ ἤθους διὰ τῶν ἐν αὐτῇ διαβιωσασῶν κατὰ καιροὺς σπουδαίων πνευματικῶν προσωπικοτήτων, ἡγουμένων ἢ μοναχῶν, εἶναι παγκοίνως γνωστὸς καὶ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος ἡ ἐπ᾿ αὐτοῦ τοῦ λόγου ἐπικέντρωσις.
Ἡμεῖς ἐπιθυμοῦμεν νὰ σημειώσωμεν εἰς τὴν μικρὰν ταύτην προσφώνησίν μας τὸν ρόλον καὶ τὴν συμβολὴν τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας εἰς τὴν ἵδρυσιν τῆς Μονῆςκαὶ ἐν συνεχείᾳ σύνολον τὴν συμπαράστασιν καὶ προσφορὰν τοῦ Θεομητορικοῦ τούτου κέντρου, ὅπερ διὰ τῆς ἐν αὐτῷ ὑπάρξεως τῆς πανσέπτου καὶ θαυματουργοῦ εἰκόνος τῆς Κυρίας Θεοτόκου τῆς Εἰκοσιφοινίσσης, συνέβαλε τὰ μέγιστα, ὡς ἄλλωστε καὶ πᾶσα ἄλλη μικρά τε καὶ μεγάλη Μονή, εἰς καιροὺς δυσχειμέρους νὰ διαφυλαχθῇ ὁ ἀτίμητος πλοῦτος τῆς Πίστεως καὶ νὰ ἐνισχυθῇ ὁ πολυτρόπως πάσχων ὀρθόδοξος λαός, ὁ εἰς αὐτὴν ὡς εἰς λιμένα εὔδιον καὶ ἀσφαλῆ προστρέχων.
Οὕτω, λοιπόν, θέλομεν νὰ τονίσωμεν τὴν σημαντικωτάτην συμβολὴν τοῦ δευτέρου κτίτορος τοῦ ἱεροῦ τούτου καθιδρύματος, τοῦ ἐν ἁγίοις καταταγέντος προκατόχου τῆς ἡμῶν Μετριότητος Διονυσίου τοῦ Α΄,ὅστις μετὰ τὴν γενομένην παραίτησίν του ἀπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐγκατεβίωσε καὶ ἐκοιμήθη εἰς τὴν Εἰκοσιφοίνισσαν καὶ ἔκτοτε τιμᾶται ἐκεῖ λαμπρῶς ὡς ὁ ἀνακαινιστὴς καὶ δεύτερος αὐτῆς κτίτωρ.
Ὡσαύτως ἡ ἐπ᾿ ἀρκετοὺς μῆνας φιλοξενία τοῦ ἐξορισθέντος εἰς τὴν Εἰκοσιφοίνισσαν Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄καὶ ἡ μερίμνῃ αὐτοῦ πραγματοποιηθεῖσα τύποις ἔκδοσις τοῦ πρώτου Προσκυνηταρίου τοῦ Ἱλαρίωνος τοῦ Κρητός, ὑπευθύνου τοῦ δι᾿ ὀλίγα ἔτη λειτουργήσαντος ἐν τῇ Πόλει Πατριαρχικοῦ τυπογραφείου, συνετέλεσεν εἰς τὴν ἐπαύξησιν τῆς φήμης καὶ σπουδαιότητος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.
Ἐν συνεχείᾳ, ὁ ἐκ τῆς πλησιογείτονος καὶ ἱστορικῆς κωμοπόλεως Πρώτης (παλιοῦ Κιούπκιοϊ) καταγόμενος προκάτοχος ἡμῶν ἀοίδιμος Νεόφυτος ὁ Η΄, λαβὼν ἐν τῇ ἱερᾷ Μονῇ τῆς Εἰκοσιφοινίσσης τὸ μοναχικὸν σχῆμα ἀλλὰ καὶ τὴν πρώτην αὐτοῦ ἐγκύκλιον μόρφωσιν, προσωπικῶς ἐνδιεφέρθη διὰ τὴν ἔκδοσιν τοῦ δευτέρου κατὰ σειρὰν Προσκυνηταρίου τῆς Μονῆς, ἐπιμελείᾳ τοῦ ὀξυγράφου καὶ μακαριστοῦ Μανουὴλ Γεδεών, Μεγάλου Χαρτοφύλακος τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας.
Τέλος, ὁ ἐκ Σερρῶν δραστήριος ἀρχιμανδρίτης Δαμασκηνός, γραμματεὺς καὶ βιβλιοθηκάριος τῆς Μονῆς διατελέσας, καὶ συγγράψας τὴν ἐμβριθεστάτην καὶ πληρεστέραν διατριβὴν περὶ τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ κειμηλιακοῦ πλούτου τῆς Εἰκοσιφοινίσσης, ἦτο ἀπόφοιτος τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς Χάλκης.
Οὕτως ἐχόντων τῶν πραγμάτων, μετ᾿ ἰδιαιτέρας συγκινήσεως συμμετέχομεν εἰς τὴν σημερινὴν ταύτην πνευματικὴν σύναξιν, ἥτις λίαν ὀρθῶς ἐπελέγη νὰ πραγματοποιηθῇ εἰς τὴν Πόλιν ἡμῶν, πρᾶγμα διὰ τὸ ὁποῖον συγχαίρομεν τοὺς σχόντας τὴν ὡραίαν ταύτην πρωτοβουλίαν, καὶ κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ ἐκλεκτοὶ καὶ φίλτατοι εἰσηγηταί, ὁ ἱερώτατος καὶ λίαν ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ συλλειτουργὸς ἐν Κυρίῳ, φιλομόναχος ἅγιος Δράμας κ. Παῦλος, ὁ ὁσιολογιώτατος καὶ γνωστὸς ἡμῖν πᾶσι μοναχὸς Γέρων Νικόδημος Ἁγιοπαυλίτης, τὸ γένος ἕλκων ἐκ τῆς ὑπὸ τὴν σκέπην τῆς Παναγίας Εἰκοσιφοινίσσης τελούσης εὐλαβοῦς καὶ μοναχοτρόφου Νικήσιανης, καὶ ὁ ἐλλογιμώτατος ἐρευνητὴς καθηγητὴς ἐν Θεσσαλονίκῃ κ. Γεώργιος Φουστέρης, σύντρεις διεξῆλθον ἀναλυτικῶς καὶ λίαν ἐπιτυχῶς τὸ θέμα τῆς βιβλιοπαρουσιάσεως «Προσκυνητάρια τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Εἰκοσιφοινίσσης», διὸ ἐγκαρδίως τοὺς εὐχαριστοῦμεν καὶ τοὺς συγχαίρομεν.
Ἀξιωθέντες δὲ κατὰ τὸ πρόσφατον παρελθὸν νὰ εὑρεθῶμεν καὶ ἡμεῖς εὐλαβὴς προσκυνητὴς τῆς παλαιφάτου Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Εἰκοσιφοινίσσης,ἔνθα ἐτύχομεν λαμπρᾶς ὑποδοχῆς καὶ ἀβραμιαίας φιλοξενίας ἐκ μέρους τῆς συνοδείας, ὑπὸ τὴν πνευματικὴν καθοδήγησιν τῆς παρούσης ἐνταῦθα Ὁσιωτάτης ἁγίας Καθηγουμένης Γεροντίσσης Ἀλεξίας, τῆς μεγάλως συντελεσάσης εἰς τὴν ἀνανέωσιν τῆς ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ μοναχικῆς ζωῆς, τῇ ἰσοβίῳ συμπαραστάσει καὶ διαρκεῖ μερίμνῃ τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Δράμας κυροῦ Διονυσίου, εὐχόμεθα διαπύρως, ὅπως ἡ Κυρία καὶ Δέσποινα Θεοτόκος, ἡ Εἰκοσιφοίνισσα, πρεσβείαις τῶν Ὁσίων Κτιτόρων Διονυσίου καὶ Γερμανοῦ, διαφυλάττῃ καὶ σκέπῃ ἄχρι συντελείας τοῦ κόσμου τὸ ἱερὸν αὐτῆς καθίδρυμα καὶ εὐλογῇ πλουσιοδώρως τὴν ἐν αὐτῇ ἀσκουμένην θεοφιλῶς ἀδελφότητα, ὥστε ὑπὸ τὴν πνευματικὴν ἐπιστασίαν τοῦ Ἱερωτάτου ἀδελφοῦ ἁγίου Δράμας νὰ συνεχίζῃ τὴν πολύπλευρον αὐτῆς προσφορὰν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὸ Γένος καὶ εἴθε νὰ ἀξιώσῃ πάντας ἡμᾶς καὶ τῆς μεγίστης χαρᾶς νὰ ἴδωμεν νὰ ἐπαναπατρίζωνται τὰ ἀνευλαβῶς ἀφαιρεθέντα ἱερὰ Κειμήλια καὶ χειρόγραφα, τὴν ἀπουσίαν τῶν ὁποίων αἰσθάνεται καὶ βαθέως λυπεῖται πᾶς τις, ἀναγινώσκων τὰ παρουσιασθέντα σήμερον Προσκυνητάρια.
Ἡ χάρις καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου εἴησαν μεθ᾿ ἁπάντων ὑμῶν, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ.