ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ν. ΖΗΣΗΣ
Και ως προς το φρόνημα όμως η ηγεσία της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως είναι υγιεστάτη και ανεπίληπτος.Οιψίθυροι καιαιυπόνοιαι των παρασκηνίων δεν τολμούν να διατυπωθούν επωνύμως και ευθαρσώς, διότι αυτομάτως θαέχαναν την αξιοπιστίαν των. Έναντι όμως αυτών υπάρχει η καθαρά, η διαυγής, η τολμηρά ομολογία πολλών Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου, η οποία ουδεμίαν ανησυχίαν προκαλεί, αλλά μάλλον αίσθησιν υπερηφανείας δια την εμπεδωμένην εμμονήν εις την Ορθοδοξίαν καιτο ιστορικόν της παρελθόν.Δεν θααναφερθώμεν εις τας πολυπληθείς περί τουπατριάρχου Αθηναγόρου κρίσεις, η προσωπικότης τουοποίουεγράφη χρυσοίςγράμμασιν εις τας σελίδας της ορθοδόξου ιστορίας.Θα μνημονεύσωμενμίαν μόνον σχετικήν περί αυτούπαρατήρησιν, διά να σταχυολογήσωμεν εις την συνέχειαν μερικάςομολογίας συγχρόνων ιεραρχών τουΠατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως προς πληροφόρησιν και του π. Ιουστίνου και των αναγνωστών του Υπομνήματόςτου. Ο καθηγητής τουΡωσσικούΙνστιτούτου Ορθοδόξου Θεολογίας «Άγιος Σέργιος» των Παρισίων π. Elie Melia εις άρθρον του δημοσιευθέν εις το περιοδικόν Le Messager Orthodoxe (No 58. 1972/2) και αναδημοσιευθέν αποσπασματικώς ειςτην Επίσκεψιν (69, σ. 9) γράφει μεταξύ άλλων τα εξής διά τον πατριάρχην Αθηναγόραν:«Οσον αφοράειςτην θεολογικήν του σκέψιν πρέπει να σημειώσωμεν ότι ήτο πολύ περισσότερον στερεά από όσον νομίζουν οι επικριταί του, και όσον θαεπέτρεπαν να πιστεύσωμεν ωρισμέναι εκ των δηλώσεών του. Ούτω, π.χ., η δυσπιστία του εστρέφετο προς τους θεολόγους, όχι προς την θεολογίαν, ίσως ακόμη και προς μίαν ωρισμένην θεολογίαν, αλλ'είναι τούτο κακόν;Ο Πατριάρχης τίποτε δεν εθυσίασεναπό την Ορθόδοξον πίστιν,αλλ'εκ των ένδον της Ορθοδόξου πίστεως ανεκάλυψε δι'ημάςτην οδόν της καθολικής αγάπης καιτουζωτικού δημιουργικού δυναμισμού της».
Και ως προς το φρόνημα όμως η ηγεσία της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως είναι υγιεστάτη και ανεπίληπτος.Οιψίθυροι καιαιυπόνοιαι των παρασκηνίων δεν τολμούν να διατυπωθούν επωνύμως και ευθαρσώς, διότι αυτομάτως θαέχαναν την αξιοπιστίαν των. Έναντι όμως αυτών υπάρχει η καθαρά, η διαυγής, η τολμηρά ομολογία πολλών Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου, η οποία ουδεμίαν ανησυχίαν προκαλεί, αλλά μάλλον αίσθησιν υπερηφανείας δια την εμπεδωμένην εμμονήν εις την Ορθοδοξίαν καιτο ιστορικόν της παρελθόν.Δεν θααναφερθώμεν εις τας πολυπληθείς περί τουπατριάρχου Αθηναγόρου κρίσεις, η προσωπικότης τουοποίουεγράφη χρυσοίςγράμμασιν εις τας σελίδας της ορθοδόξου ιστορίας.Θα μνημονεύσωμενμίαν μόνον σχετικήν περί αυτούπαρατήρησιν, διά να σταχυολογήσωμεν εις την συνέχειαν μερικάςομολογίας συγχρόνων ιεραρχών τουΠατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως προς πληροφόρησιν και του π. Ιουστίνου και των αναγνωστών του Υπομνήματόςτου. Ο καθηγητής τουΡωσσικούΙνστιτούτου Ορθοδόξου Θεολογίας «Άγιος Σέργιος» των Παρισίων π. Elie Melia εις άρθρον του δημοσιευθέν εις το περιοδικόν Le Messager Orthodoxe (No 58. 1972/2) και αναδημοσιευθέν αποσπασματικώς ειςτην Επίσκεψιν (69, σ. 9) γράφει μεταξύ άλλων τα εξής διά τον πατριάρχην Αθηναγόραν:«Οσον αφοράειςτην θεολογικήν του σκέψιν πρέπει να σημειώσωμεν ότι ήτο πολύ περισσότερον στερεά από όσον νομίζουν οι επικριταί του, και όσον θαεπέτρεπαν να πιστεύσωμεν ωρισμέναι εκ των δηλώσεών του. Ούτω, π.χ., η δυσπιστία του εστρέφετο προς τους θεολόγους, όχι προς την θεολογίαν, ίσως ακόμη και προς μίαν ωρισμένην θεολογίαν, αλλ'είναι τούτο κακόν;Ο Πατριάρχης τίποτε δεν εθυσίασεναπό την Ορθόδοξον πίστιν,αλλ'εκ των ένδον της Ορθοδόξου πίστεως ανεκάλυψε δι'ημάςτην οδόν της καθολικής αγάπης καιτουζωτικού δημιουργικού δυναμισμού της».
Από το άρθρο Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον και ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς,Κληρονομία,τόμος 9, τεύχος Β', σελ. 457.