«Πραγματοποιήθηκε η ευχή που διατύπωνε, στο επίσημο γράμμα του προς το 8ο Διεθνές Συνέδριο Ορθοδόξου Θεολογίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος για καλή επιτυχία»δήλωσε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος,κλείνοντας τις εργασίες της ολομέλειας του συνεδρίου.
«Η διαδικασία καθεαυτήν απέβη πάρα πολύ σημαντική, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Η διαδικασία αποτέλεσε γεγονός, προσφορά της Ορθόδοξης Εκκλησίας» ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ για την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη το 2016, τόνισε ότι «υπήρξε υπόδειγμα συζήτησης», γεγονός που, όπως υπογράμμισε, αποτελεί «μεγάλο επίτευγμα της Ορθοδοξίας». Για τους Ορθοδόξους της διασποράς επισήμανε ότι «η διασπορά δεν είναι το ίδιο με τις μητρικές εκκλησίες» και έφερε ως παράδειγμα τις ΗΠΑ, όπου ζουν μερικά εκατομμύρια ορθοδόξων σε πάνω από 300 εκατ. Αμερικανών. «Αυτό οξύνει την αίσθηση της ορθόδοξης ταυτότητας» είπε και ζήτησε από όλους την προσευχή τους. «Χρειαζόμαστε μερικές φορές και ιδιαίτερη μεταχείριση, όχι χαριστική μεταχείριση, ιδιαίτερη, λόγω διαφοράς, είναι σεβασμός στη διαφορά» πρόσθεσε.
Οι σχέσεις μεταξύ των Χριστιανών διαφόρων εκκλησιών αλλά και των Χριστιανών με άλλες θρησκείες
Σχετικά με το συνέδριο, ο Μητροπολίτης Προύσης Ελπιδοφόρος,δήλωσε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι βοηθά προς την κατεύθυνση της διάδοσης των μηνυμάτων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης. «Ένα παράδειγμα είναι η ανάγκη οι ορθόδοξες εκκλησίες να έχουν καλές σχέσεις όχι μόνο μεταξύ τους, σαν ορθόδοξες εκκλησίες, αλλά και με τις άλλες εκκλησίες. Ο κόσμος παγκοσμιοποιείται, υπάρχει μια καθημερινότητα. Μπορεί στην Ελλάδα ακόμη να μην είναι τόσο έντονη αυτή η καθημερινότητα, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο η συμβίωση Χριστιανών διαφόρων εκκλησιών, Ρωμαιοκαθολικής, Προτεσταντικής, Αγγλικανικής, Κοπτών, Αρμενίων κλπ, είναι μια πραγματικότητα που δημιουργεί και μια καθημερινότητα την οποία πρέπει να αποδεχτούμε με έναν τρόπο που θα διαφυλάσσει την ειρήνη, την αγάπη και τη συνεργασία με τους ανθρώπους και δεν θα υπογραμμίζει τις διαφορές με σκοπό τη μισαλλοδοξία και την εχθρότητα» είπε. Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των Χριστιανών με τις άλλες θρησκείες τόνισε: «οι άλλες θρησκείες και ειδικά το Ισλάμ -που είναι μια πραγματικότητα- μας πλησιάζουν ειδικά στην Ελλάδα πάρα πολύ έντονα και δεν ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε. Θεσμοί όπως είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που έχει πολλούς αιώνες εμπειρίας, συνεργασίας με το Ισλάμ, μπορούν να μας φανούν χρήσιμοι και μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε το Ισλάμ με έναν τρόπο, ο οποίος ούτε θα σημαίνει τη σχετικοποίηση της πίστης μας και της παράδοσής μας αλλά ούτε και θα σημάνει μια συγκρουσιακή δραστηριότητα έναντι του Ισλάμ».
«Το συνέδριο επιβεβαιώνει ότι η Σύνοδος πέτυχε να εκφράσει την ενότητα»
«Το σημερινό συνέδριο επιβεβαιώνει ότι αυτό που η Σύνοδος της Κρήτης επεδίωξε να κάνει, να εκφράσει δηλαδή την ενότητα των κατά τόπους ορθοδόξων εκκλησιών, το πέτυχε, ακόμη και στο επίπεδο των Θεολογικών σχολών» δήλωσε από την πλευρά του ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας, Χρυσόστομος.«Όλοι αυτοί οι οποίοι ευελπιστούν ότι θα αμαυρώσουν το έργο της Συνόδου της Αγίας και Μεγάλης, νομίζω ότι ματαιοπονούν. Η Σύνοδος, στα πολλά θετικά που είχε, και δεν είναι μόνο τα κείμενα, ήταν ότι επιβεβαίωσε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ως η μία, Αγία καθολική και αποστολική εκκλησία είναι ενωμένη και έστειλε και το μήνυμα σε όλους εκείνους, οι οποίοι δεν θέλησαν να έρθουν σε αυτό το μυστήριο της ενότητας της εκκλησίας, να αφυπνιστούν και να βρουν το δρόμο της επιστροφής» πρόσθεσε.
Να επιβεβαιωθεί η απόφαση που ελήφθη στο 3ο Διεθνές Συνέδριο στη Βοστώνη το 1986, ώστε να επαναλαμβάνεται ένα τέτοιο συνέδριο ορθοδόξου θεολογίας κάθε πέντε χρόνια, πρότεινε ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Κωνσταντίνου.Παράλληλα, σημείωσε την ανάγκη να εγκατασταθεί έναν δίκτυο όπου θεολογικές σχολές, ινστιτούτα, κληρικοί και άλλοι θεολόγοι θα μπορούν να συνεχίσουν τη συζήτηση έτσι ώστε η ακαδημαϊκή θεολογία να συμβάλλει στο έργο της εκκλησίας. Εξάλλου κ. Κωνσταντίνου τόνισε, μεταξύ άλλων, στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι το Συνοδικό σύστημα είναι αναμφίβολα ακρογωνιαίος λίθος της ορθόδοξης εκκλησίας, εκτίμησε ότι οι λαοί της Ευρώπης βρίσκονται σήμερα σε αναζήτηση νέων αξιών και υπογράμμισε ότι το ζητούμενο σήμερα είναι να λειτουργεί το Συνοδικό σύστημα, ώστε όλες οι εκκλησίες, συνεργαζόμενες μεταξύ τους, να μπορέσουν να δώσουν μια κατεύθυνση σε όλα αυτά τα αγωνιώδη ερωτήματα.
«Νομίζω ότι εδώ εμβαθύναμε στην ορθόδοξη θεολογία, εμβαθύναμε στις διορθόδοξες σχέσεις αλλά ακούσαμε και κριτικές, και αυτές, όταν είναι καλόπιστες, ωφελούν εσωτερικά τον ενδο-ορθόδοξο διάλογο αλλά και το διάλογο με τις άλλες ομολογίες της δύσης» είπε από την πλευρά του ο πρωτοπρεσβύτερος, καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, π. Βασίλειος Καλλιακμάνης.
«Βρισκόμαστε, μετά από έναν αιώνα ουσιαστικών συναντήσεων και προσυνοδικών διεργασιών σε ένα καλό βήμα, αλλά χρειάζεται αποφασιστικότητα και χρειάζεται σε αυτή την περίπτωση να υπάρχουν πρόσωπα που να έχουν μια ευρύτητα σκέψης. Ταυτόχρονα να είναι μεθοδικοί και αποφασισμένοι πώς θα οργανωθεί η νέα Αγία και Οικουμενική σύνοδος» σημείωσε ο καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, Θεόδωρος Γιάγκου.
«Δεν πρέπει να έχουμε σχιζοφρένεια. Η πίστη μας δεν είναι κάτι που είναι κλεισμένο»
Τη θέση ότι η Ορθόδοξη πίστη μπορεί να συνυπάρχει με μια πολυπολιτισμική πραγματικότητα διατύπωσε από την πλευρά της, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ,Δήμητρα Κούκουρα. «Έχει μεγάλη σημασία οι πιστοί να μην φοβούνται τον άλλο, τον ξένο, τις αλλαγές, αλλά με βάση το θησαυρό της πίστεως να προχωρούν σε θέματα βιοηθικής, σε θέματα μεικτών γάμων, σε θέματα προσφύγων. Είναι σημαντικό να μην υπάρχει ξενοφοβία, να μην υπάρχει φόβος για την επιστήμη, να έχουν όλοι ελπίδα μπροστά στην κρίση της εποχής» τόνισε. «Δεν πρέπει να έχουμε σχιζοφρένεια. Η πίστη μας δεν είναι κάτι που είναι κλεισμένο την Κυριακή στη Λειτουργία και μετά έξω πορευόμαστε σε μια εκκοσμικευμένη κοινωνία, πολυπολιτισμική με άλλα δεδομένα. Η πίστη μας είναι εκείνη που δημιουργεί ένα ήθος ελευθερίας μας κάνει δημιουργικούς στο σύγχρονο κόσμο» πρόσθεσε με νόημα.