Το θέμα της Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία και η Θεολογία των…ακραίων

Του Σωτήρη Μ. Τζούμα 

Κατανοώ και ως ένα βαθμό δικαιολογώ όταν κληρικοί της Εκκλησίας μας παίρνουν θέση για τρέχοντα εκκλησιαστικά θέματα και εκφράζουν τις απόψεις τους δημοσίως και μετά παρρησίας! Είναι σημαντικό να διαθέτει η Εκκλησία μας μορφωμένα και αξιόμαχα στελέχη, τα οποία έχουν λόγο και τολμούν πάνω σε κρίσιμα θέματα που μας απασχολούν. 

Και ασφαλώς δεν αναφέρομαι σε κληρικούς στον βαθμό Επισκόπου. Ομιλώ για απλούς ιερείς. 

Ακόμη και όταν η θέση που παίρνουν είναι εκ διαμέτρου αντίθετη από την επίσημη γραμμή που εκφράζει η Εκκλησία δια της γνώμης των πλειόνων της Ιεραρχίας, αν δεν εξυπηρετεί σκοπιμότητες ή ακραίες θέσεις, πρέπει να ακούγεται και να γίνεται σεβαστή. Αυτό ασφαλώς δε σημαίνει ότι την αποδεχόμαστε κιόλας. Απλά την ακούμε, την προσμετράμε και προχωράμε! 

Όταν όμως ένα θέμα αφορά ένα διορθόδοξο θέμα η ευθύνη του οποίου ευρίσκεται στα υπεύθυνα χέρια των Ιεραρχών οι οποίοι βάσει των θείων και ιερών κανόνων και των Οικουμενικών Συνόδων έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στα τεκταινόμενα μιας Εκκλησίας, τότε οι κληρικοί μας πρέπει να είναι διπλά προσεκτικοί στα όσα δηλώνουν και εκφράζουν όταν μάλιστα οι Μητροπολίτες στους οποίους υπάγονται δεν συνηθίζουν να φλυαρούν και να απασχολούν τη δημοσιότητα με δηλώσεις και απόψεις επί παντός επιστητού. 

Και αυτό όχι γιατί δεν έχουν κάτι να πούν αλλά διότι σέβονται την τάξη και τη σειρά της Εκκλησίας. Αφορμή για τις σκέψεις αυτές μας έδωσε η διαπίστωση ότι υπάρχουν κληρικοί μας, απλοί ιερείς οι οποίοι δείχνουν μία ασυνήθιστη ευαισθησία και γράφουν για το θέμα της Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία ενώ για όσα συμβαίνουν στη δική μας Εκκλησία περνούν σχεδόν απαρατήρητα. 

Ο γνωστός πολυγραφότατος, κληρικός της Ι. Μητροπόλεως Πατρών π. Αναστάσιος Γκοτσόπουλος,εκ των καλών κληρικών Θεολόγων της Αποστολικής Μητροπόλεως του Αγίου Ανδρέα, μας έχει εντυπωσιάσει με το ενδιαφέρον που δείχνει για τα όσα γίνονται στην Ουκρανία. Λες και έχει αναλάβει εργολαβικά να μας πείσει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι σε λάθος κατεύθυνση στο θέμα αυτό. 

Με τις πολυσέλιδες αναλύσεις του, μας βομβαρδίζει σε τακτά χρονικά διαστήματα, κρίνοντας, συγκρίνοντας και ..ανακρίνοντας αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το θέμα της Ουκρανίας. Μάλιστα εσχάτως έθεσε θέμα συνειδήσεως (sic)για εαν πρέπει ή όχι να αναγνωρίσουν οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες τον Προκαθήμενο της Ουκρανικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας! 

Φαίνεται ότι ο Φονταμενταλισμός έχει υπεισέλθει στην χώρα μας και έχει αρχίσει να μας δηλητηριάζει. 

Ο εν λόγω κληρικός δεν είναι τυχαίος. 

Η θεολογική του κατάρτιση του επιτρέπει να αρθρώνει θεολογικό λόγο και μάλιστα να καταρρίπτει με επιχειρήματα θεωρίες και πρακτικές οι οποίες μπορεί μερικές φορές να μην είναι σωστά σχεδιασμένες. 

Επίσης το πνευματικό έργο του στην ενορία του στην Πάτρα είναι αξιόλογο. Πλην όμως, φαίνεται ή ότι έχει απωλέσει κάθε έννοια Εκκλησιολογίας ή στερείται στοιχειωδών εννοιών της, ή την ερμηνεύει κατά το δοκούν. 

Διότι ως κληρικός- θεολόγος που λαμβάνει υπόψη του την Εκκλησιολογία όταν αποφαίνεται επί τόσων σοβαρών θεμάτων, δεν θα κουνούσε το δάκτυλο σε κοτζάμ Οικουμενικό Πατριαρχείο, ούτε θα υπεδείκνυε στους προκαθημένους των άλλων Εκκλησιών τί να πράξουν και τί όχι! Αυτό κατά τη γνώμη μας φανερώνει απερισκεψία, προχειρότητα και ασφαλώς και θράσος! 

Η Σύνοδος των Ιεραρχών μας αποφασίζει για τόσο σοβαρά θέματα μιας Εκκλησίας και οι υπόλοιποι είτε συμφωνούμε είτε όχι, το αποδεχόμαστε και σιωπούμε! Το Συνοδικό μας σύστημα επιτάσσει να αποδεχόμαστε τη γνώμη των πλειόνων. Η λογική της προσωπικής θεολογίας αναπτύχθηκε άλλες εποχές και υπήρξε η απαρχή των αιρέσεων! 

Η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως αποφάσισε και χορήγησε την αυτοκεφαλία στην Ουκρανία, όπως το είχε κάνει για όλες τις Εκκλησίες. Το αν κάποτε ο αείμνηστος Σάρδεων Μάξιμος, μεγάλος Ιεράρχης του Θρόνου είχε εισηγηθεί περί του αντιθέτου και είχε αποδομήσει τον ρόλο του Φιλαρέτου έτσι έκρινε ότι έπρεπε να πράξει τότε! Η κατάσταση όπως ήταν διαμορφωμένη την εποχή εκείνη οδηγούσε στην ετυμηγορία στην οποία είχε καταλήξει ο τότε Σάρδεων! Σήμερα άλλαξαν τα δεδομένα. 

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφάσισε να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην δοκιμαζόμενη Εκκλησία της Ουκρανίας και να μην αφήσει την Εκκλησία της Μόσχας να συνεχίζει να λεηλατεί και να υποδουλώνει. Δηλαδή έχει γνώμη και λόγο η Μόσχα επί της Εκκλησίας της Ουκρανίας και δεν έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο που υπήρξε και συνεχίζει να είναι η τροφός της Ορθοδοξίας για «τους εν παντί τόπω της Δεσποτείας Αυτού ευρισκομένους». 

Λοιπόν, καλά θα κάνει ο π. Αναστάσιος να καταλάβει ότι είναι πολύ εγωιστικό να εμμένει σε πρακτικές που διχάζουν αντί να ενώνουν!Και να θεολογεί επί θεμάτων που ασχολούνται εντεταλμένοι επί τούτου θεολόγοι! Ας διοχετεύσει την θεολογία του και την ενέργειά του στην ενορία του, στο ποίμνιό του που σίγουρα δεν ανησυχεί για το Αυτοκέφαλο της Ουκρανίας. 

Οι εμμονές στην ανάπτυξη θεολογικών θεμάτων δημιουργούν μία τάση φανατισμού που εκτρέφει τους δικούς μας Ταλιμπάν, τους ζηλωτές οι οποίοι διεκδικούν το δικό τους ρόλο στην Εκκλησία μας.Αλλά εμείς δεν θέλουμε να έχουμε ακραίους στην δική μας Εκκλησία. Ούτε όμως με όσα γράφουμε θέλουμε να αδικήσουμε τον εν λόγω κληρικό και να τον εντάξουμε σε τέτοια σκληρά μορφώματα.

Απλά του ζητάμε με σεβασμό να περιορίσει την κριτική του προς τον δοκιμαζόμενο αιώνες τώρα θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Άλλωστε όλα αυτά εις ουδέν ωφελούν! Αντιθέτως δημιουργούν σύγχυση και κλονισμό στην πίστη του απλού λαού όταν βλέπει ένας κληρικός της Εκκλησίας μας να αποφαίνεται τόσο απαξιωτικά για τον θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Η κριτική δεν προέρχεται από έναν λαϊκό, που ως ένα βαθμό δεν οφείλει υπακοή σε κανέναν και επομένως μπορεί να λέει ότι θέλει. Η κριτική εκτοξεύεται από έναν κληρικόκαι μάλιστα μορφωμένο. Μπορεί να έχει δίκαιο σε κάποια επιμέρους σημεία αλλά με τον τρόπο που τα εκφράζει “χάνει το δίκηο του”, όπως λέει ο λαός μας και βλάπτει και την Εκκλησία. Μάλιστα άθελά του κάνει κακό και στον Ποιμενάρχη του,τον σοβαρό και ακριβοδίκαιο Σεβ. Πατρών κ.Χρυσόστομο, ο οποίος ευγενής καθώς είναι δεν θα ήθελε να τον «φιμώσει» γιατί τότε το πρόβλημα θα είχε γίνει μεγαλύτερο. 

Το ζήσαμε και στην Θεσσαλονίκη μετά τη Μεγάλη Σύνοδο με τους εκεί ακραίους και είδαμε τα χάλια μας! Γίναμε «θέατρο αγγέλοις και ανθρώποις». Δεν είναι σωστά όλα αυτά. 

Δεν είναι σωστό ο π. Αναστάσιος να εκμεταλλεύεται την ανοχή του Πατριάρχη, να αγνοεί τη στάση του Ποιμενάρχη του, να ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια και να αποφαίνεται με εκφράσεις και λόγια υποτιμητικά που δεν συνάδουν σε ιερέα όταν μάλιστα αναφέρεται στον Οικουμενικό Πατριάρχη και στην Σύνοδο του Οικουμενικού Θρόνου! 

Σε μία Κανονική Εκκλησία που σέβεται τους Ιερούς Κανόνες και τους θεσμούς, αυτό θα αποτελούσε κανονικό παράπτωμα και θα έπρεπε ο παραβάτης να τιμωρηθεί παραδειγματικά προς γνώση και συμμόρφωση των υπολοίπων! Στην Εκκλησία της Ελλάδος, όμως, όπου η διοίκηση της Εκκλησίας βάζει πλάτη στον ιδεοληπτικό κ. Τσίπρα και τον στηρίζει - προφανώς για να ξαναβγεί ή έστω να μην μειώσει περισσότερο τη δύναμη του- ο καθένας μπορεί να λέει ότι θέλει για τους άλλους (ακόμη και για τον Πατριάρχη, αφού τώρα δεν τα έχουμε ως Εκκλησία καλά μαζί του). 

Όμως ο π. Αναστάσιος έχει ξεφύγει. Βάλει κατά του Φαναρίου για όσα γίνονται στην Ουκρανία.Όμως, για το χάλι μας ως Εκκλησία και τον πόλεμο που δέχεται η πίστη μας από την ιδεοληπτική κυβέρνηση, δεν βλέπω να λέγει κάτι για να αφυπνίσει όσους ζουν στην …μακαριότητά τους . Δεν βλέπω να ενοχλείται το ίδιο για την επιχειρούμενη εξοστράκιση του ιερού κλήρου από την ενιαία μισθοδοσία του δημοσίου.Δεν βλέπω να εξεγείρεται η συνείδησή του για το μαύρο χάλι μας! Τα θρησκευτικά είναι πλέον παρελθόν για τα σχολεία μας. Την ιστορία μας αρχίσαμε να την δανείζουμε στους ανιστόρητους γείτονές μας! Η συμφωνία των Πρεσπών είναι μόνο η αρχή. Η αναθεώρηση του Συντάγματος θα μετατρέψει την χώρα μας σε ουδετερόθρησκη χώρα. Σε λίγο θα υλοποιηθεί και το περίφημο σχέδιο Τσίπρα όσο και αν η Ιεραρχία και ο ιερός κλήρος ανθίστανται. Και δεν μιλά κανείς!Ούτε ο πολυπράγμων π. Αναστάσιος δείχνει να ενοχλείται αφού δεν κινητοποιείται ούτε γράφει περισπούδαστες αναλύσεις που να τα αποδομεί όλα αυτά. Ενώ για την Ουκρανία έχει ξεσπαθώσει κατά του Φαναρίου! Πολύ περιέργες ευαισθησίες. 

Νισάφι πια με τους κατά καιρούς Ταλιμπάν της θεολογίας.Αντί να ασχολούνται με το σπίτι μας που γκρεμίζεται, αυτοί πετούν θεολογικές κορώνες για να σώσουν τους άλλους!!! Έχουμε γίνει θέατρο… Αλλά σε λίγο θα μείνουμε χωρίς θεατές!