Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΣΤΟ ΜΕΤΟΧΙ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΟΥ ΤΑΦΟΥ ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ (22-10-2014)

Ἱερώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Ἀνθηδῶνος κύριε Νεκτάριε, Ἐπίτροπε τοῦ Παναγίου Τάφου ἐνταῦθα,

Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί, 

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, 

Αἰσθανόμεθα ἰδιαιτέραν χάριν καὶ εὐλογίαν ἀλλὰ καὶ χαράν, εὑρισκόμενοι ἀπόψε εἰς τὸ χῶρον τοῦτον, τὸν ὁποῖον ἡγίασαν πατέρες καὶ λογάδες τοῦ Γένους. Εὑρισκόμεθα μάλιστα εἰς τὸ Ἱερὸν Μετόχιον τοῦτο κατὰ τὴν ἡμέραν κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἐξελέξατο τὴν ἡμετέραν Μετριότητα ὡς Λύχνον ἐπὶ τὴν Λυχνίαν τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, ἀπὸ τῆς ὁποίας καὶ καταβάλλομεν ἐπὶ 23ετίαν ἤδη τὴν ἱκμάδα ἡμῶν ἵνα «φωτίζωμεν πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ» τῆς ἡμετέρας ἐνταῦθα καὶ ἐν τῷ ἐξωτερικῷ δικαιοδοσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀλλὰ καὶ τῇ οἰκουμένῃ πάσῃ, διακονοῦντες τὴν «ἑνότητα τῆς πίστεως ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης» καὶ διακρατοῦντες τὸν σταυρὸν τοῦ Κυρίου, ἀποβλέποντες δὲ διὰ πασῶν τῶν ἐνεργειῶν ἡμῶν εἰς τὴν εὐστάθειαν τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, εἰς τὴν διαφύλαξιν τῆς πανορθοδόξου ἑνότητος καὶ ἀπ᾿ αὐτῆς καὶ δι᾿ αὐτῆς τῆς χριστιανικῆς καὶ εἰς τὴν ἐπικράτησιν τῆς εἰρήνης ἐν τῷ κόσμῳ. 

Ἀπὸ τῆς Λυχνίας ταύτης τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀπευθύνομεν ἀδελφικὸν χαιρετισμὸν τιμῆς καὶ ἀγάπης πρὸς τὸν κρατοῦντα τῆς ὁμολογίας εἰς τὴν Ἁγίαν Γῆν Μακαριώτατον ἀδελφὸν Πατριάρχην Ἱεροσολύμων καὶ πάσης Παλαιστίνης κύριον Θεόφιλον Γ΄, τὴν περὶ αὐτὸν σεβασμίαν Ἱεραρχίαν, τὸν κλῆρον καὶ τὸν λαόν, τοὺς φυλάσσοντας ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ τὸν Πανάγιον Τάφον τοῦ Κυρίου, συγχαίρομεν δὲ ἰδιαιτέρως ἀδελφικῶς τὴν ὑμετέραν ἀγαπητὴν Ἱερότητα, Ἅγιε Ἀνθηδῶνος κύριε Νεκτάριε, διὰ τὸ ἐπιτελούμενον ἐν τοῖς ἐν Χάλκῃ, Φαναρίῳ καὶ Νεοχωρίῳ ἱεροῖς σκηνώμασιν ἀνακαινιστικὸν καὶ τὸ εὐρύτερον πολυμερὲς ἔργον σας καὶ σᾶς εὐχαριστοῦμεν ἐπὶ τῇ προσκλήσει νὰ εὑρισκώμεθα ἀπόψε προεξάρχοντες τῆς πανηγύρεως τοῦ Ἀποστόλου. 

Βεβαίως, ἡ Χάρις τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου μᾶς συνήγαγε σήμερον εἰς τὸ Ἱερὸν τοῦτο Μετόχιον τοῦ Παναγίου Τάφου, τοῦ πρεσβυγενοῦς Πατριαρχείου τῶν Ἱεροσολύμων,τοῦ ὁποίου πρῶτος ποιμὴν ὑπῆρξεν ὁ τιμώμενος μάρτυς καὶ ἀπόστολος. 

Ἡ Ἱερουσαλήμ, τὸ κέντρον τῆς ἐπὶ γῆς ἐν σαρκὶ παρουσίας τοῦ Χριστοῦ λαμπρύνεται ἐπὶ τῇ ἱερᾷ πανηγύρει τοῦ ἁγίου. Τοῦ ἁγίου ὅστις φέρει ἐπὶ τῆς ἱερᾶς καὶ τιμίας αὐτοῦ κεφαλῆς τὸ μαρτυρικὸν διάδημα, καὶ ὡς δεύτερος Ἀαρὼν ἐξιλεοῖ ὑπὲρ ἡμῶν τὸν Θεόν. Μάλιστα δὲ περισσότερον τοῦ Ἀαρὼν δύναται νὰ βοηθῇ ἡμᾶς, οἱ ὁποῖοι ἀπευθυνόμεθα εἰς αὐτόν, καθ᾿ ὅσον μεγαλυτέραν παρρησίαν κέκτηται πρὸς τὸν Χριστόν, ὡς ἀδελφὸς καὶ φίλος Αὐτοῦ. 

Εἰς τὸν Ἀπόστολον Ἰάκωβον μετὰ τὴν Ἀνάληψίν Του ὁ Κύριος διὰ τῆς Θείας Προνοίας Του ἀνέθεσε τοὺς οἴακας τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων, τὴν ὁποίαν ἐποίμανε μετὰ φρονήσεως, σοφίας καὶ στοργῆς πολλῆς ὥστε νὰ καταστῇ λίαν ἀγαπητὸς εἰς πάντας. 

Ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος κατέχει μίαν κεντρικὴν θέσιν εἰς τὴν χορείαν τῶν ἁγίων ἀποστόλων τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπῆρξεν ἓν ἐκ τῶν προσώπων τὰ ὁποῖα εἶχον τὸν Θεὸν ἐν ἑαυτοῖς, ἔζων τὸν Θεὸν βιωματικῶς. Ἐκ τοῦ ἀποστόλου νῦν μεταδίδεται εἰς ἡμᾶς, εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, διαδοχικῶς, ἡ θεολογία του καὶ ἡ ἐμπειρικὴ γνῶσις τὴν ὁποίαν ἀπέκτησεν ἀπὸ τὴν κοινωνίαν του μὲ τὸν Χριστόν, ἡ ὁποία δὲν ἦτο μόνον κοινωνία πνευματικὴ ἀλλὰ καὶ αἰσθητή, καθότι ἦτο καὶ συγγενής Του, κατὰ τὸ πρόσλημμα τῆς σαρκός. 

Ὁ τέκτων τὸ ἐπάγγελμα, ὡς αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ἀδελφόθεος Ἰάκωβος ὑπῆρξε σάλπιγξ καὶ στόμα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως καὶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς ὠνομάσθη «στόμα Θεοῦ» (πρβλ. Ἰγνατίου Θεοφόρου, πρὸς Ρωμαίους 8, PG 5, 696A). Ὑπῆρξε λήπτης μηνυμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὰ ὁποῖα ἐν συνεχείᾳ μετέδιδε πρὸς τὸν λαόν. Ἦτο εἷς ἐξ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἐμαρτύρουν δι᾿ ἐκεῖνο, «ὃ ἐθεασάμεθα, ὃ εἴδομεν, ὃ ἑωράκαμεν, ὃ ἀκηκόαμεν» (πρβλ. Α΄ Ἰωάν. α΄, 1-3). Ὡς εἰκὼν τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν» Αὐτοῦ, ὁ ἀπόστολος μᾶς παραδίδει τὴν γνῶσιν τοῦ Θεοῦ τὴν ὁποίαν ἀπέκτησεν. Οὗτος μᾶς ἐδίδαξεν ὅτι «ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ Θεοῦ ἐστιν˙ ὃς ἂν οὖν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ καθίσταται» (Ἰακ. δ΄, 4-5). Οὗτος μᾶς ἐδίδαξε ποία εἶναι ἡ αἰτία τῶν πολέμων, οἱ ὁποῖοι μέχρι καὶ σήμερον ταλαιπωροῦν ἀφάνταστα τὴν ἀνθρωπότητα καὶ συνιστοῦν τὴν μεγαλυτέραν ἁμαρτίαν τὴν ὁποίαν ἠμπορεῖ νά διαπράξῃ ἄνθρωπος: «Πόθεν πόλεμοι καὶ μάχαι ἐν ὑμῖν; οὐκ ἐντεῦθεν, ἐκ τῶν ἡδονῶν ὑμῶν τῶν στρατευομένων ἐν τοῖς μέλεσιν ὑμῶν» (Ἰακ. δ΄, 1-2). 

Εἶναι ἐπίσης ὁ ἅγιος ἀπόστολος ὁ ὁποῖος μᾶς ἐδίδαξε τὸ μυστήριον τοῦ ἱεροῦ εὐχελαίου, τὸ ὁποῖον ἀποτελεῖ μίαν θεολόγον ἐνέργειαν τῆς Ἐκκλησίας, καθ᾿ ὅσον διὰ τῆς χρίσεως δὲν ἐνεργεῖ τὸ ὑλικὸν ἔλαιον αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτό, ἀλλὰ τὸ ἐν τῇ θέσει τοῦ ἐλαίου Ἅγιον Πνεῦμα. 

Ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος εὗρε μαρτυρικὸν καὶ τραγικὸν θάνατον,κρημνισθεὶς ἀπὸ τοῦ πτερυγίου τοῦ ναοῦ, ἀφοῦ παρρησίᾳ ὡμολόγησεν ὅτι «ὁ Ἰησοῦς κάθηται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ καὶ μέλλει ἔρχεσθαι ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ κρῖναι τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ». Ἀληθῶς, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, κάθε ἡμέρα τῆς ἐπιγείου πορείας τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ ὁποία παρέρχεται, μᾶς φέρει ἐγγύτερον εἰς τὴν ἡμέραν ἐκείνην, κατὰ τὴν ὁποίαν «ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψεται ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός» (πρβλ. Φιλιπ. β΄, 10-11). 

Τὸ τέλος αὐτὸ τοῦ πρώτου Ἀρχιεπισκόπου τῶν Ἱεροσολύμων μᾶς διδάσκει τὸν θρίαμβον τοῦ σταυροῦ, ὅτι «αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» εἰς τὸν ἐπὶ σταυροῦ ὑψωθέντα. Διὰ τῆς πίστεως ταύτης εὗρε τὸ θάρρος νὰ ὁμολογήσῃ τὸν Χριστὸν ἐν μέσῳ τοῦ Συνεδρίου τῆς παρανομίας ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος. Διὰ τῆς πίστεως ταύτης εἰς τὸν σταυρὸν εὑρίσκουν σήμερον χιλιάδες ἀδελφοί μας, ἁπανταχοῦ τῆς οἰκουμένης, καὶ ἰδιαιτέρως εἰς τὰς χώρας τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, τὴν δύναμιν νὰ ὁμολογοῦν τὸν Χριστὸν καὶ νὰ ἀποθνῄσκουν ὑπὲρ Αὐτοῦ. 

Διὰ σταυρικῆς πορείας κατὰ τὴν μίμησιν τοῦ Ἀποστόλου της Ἁγίου Ἰακώβου ἐπορεύθη ἀνὰ τοὺς αἰῶνας καὶ πορεύεται τὴν καλὴν στρατείαν της ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων. Δι᾿ ἀναλόγου καὶ ἐνίοτε καὶ πλέον ἐντόνου σταυρικῆς μαρτυρίας διακονεῖ τὴν Ἁγίαν Ὀρθοδοξίαν, πέραν τοῦ τόπου, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μιμουμένη αὐτὴ οὐχὶ ἁπλῶς τὸν σταυρόν, ἀλλὰ τὸν πλέον ἐπώδυνον χιαστὶ σταυρὸν τοῦ προστάτου της Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου. 

Εἶναι, λοιπόν, παράλληλος ἡ πορεία τῶν δύο Ἐκκλησιῶν μας. Ἡ τῶν Ἱεροσολύμων διαφυλάσσει ἐπὶ αἰῶνας θυσιαστικῶς καὶ σταυρικῶς τὸ ἱερὸν τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τὸν Πανάγιον Τάφον, τὸν Ἱερὸν Γολγοθᾶν καὶ τὴν ὁδὸν τοῦ μαρτυρίου καὶ κυρίως τὸν χῶρον τῆς Ἀναστάσεως διδάσκουσα καὶ ἀναπαύουσα τὰς ψυχὰς τοῦ λαοῦ της. Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τὴν ὁποίαν ὀ Πρωτόκλητος Ἀνδρέας ἀνίδρυσε καὶ παρέδωκεν εἰς Στάχυν τὸν Ἀπόστολον, πέραν τῆς ποιμαντικῆς μερίμνης αὐτῆς ἤσκησε θρίαμβον κεντρικόν, ὄχι ἁπλῶς σταυρικὸν ἀλλὰ σωτηριώδη διὰ τῆς μεταδόσεως τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου εἰς πόλεις καὶ χώρας καὶ ἔθνη καὶ λαούς, ἀκολουθήσασα καὶ ἐν τούτῳ τὸ παράδειγμα τοῦ Κυρίου, τῆς διαρκοῦς πορείας αὐτῆς δηλαδὴ πρὸς τὰ ἔθνη. Μὲ θυσίας, διωγμοὺς καὶ μάστιγας, μὲ χιαστὶ σταυρὸν πολλῶν ἐκ τῶν μαρτύρων της ἐπορεύθη καὶ πορεύεται «βαπτίζουσα εἰς τὸ Ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», διδάσκουσα τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετείλατο ὁ Κύριος. 

Διὰ τῆς σταυροαναστασίμου πίστεως, τόσον ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ὅσον καὶ ἡ σήμερον ἑορτάζουσα Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων διῆλθον διὰ μέσου τῶν αἰώνων ἐν μέσῳ διωγμῶν καὶ κινδύνων ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν τῆς πίστεως, ἀλλὰ ὄχι μόνον δὲν ἀπέκαμον, ὄχι μόνον ἔμειναν ἄθικτοι, ἀλλὰ ἐξακολουθοῦν νὰ φωτίζουν τοὺς λαοὺς Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως, νὰ βαδίζουν τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν πρὸς τὴν ἀλήθειαν τοῦ Εὐαγγελίου. 

Δυνάμεθα νὰ ἀντιπαραβάλλωμεν τὴν πολυτάραχον ἱστορίαν τῶν δύο Πατριαρχείων ὡς θάλασσαν,εἰς τὴν ὁποίαν πολλοὶ χείμαρροι εἰσέβαλον ἀλλὰ δὲν κατώρθωσαν νὰ μεταβάλουν τό «ἁλμυρόν» αὐτῆς. Κάθε δύναμις ἡ ὁποία κινεῖται ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας θὰ συντριβῇ εἰς τὸν ἀκρογωνιαῖον Λίθον αὐτῆς. Εἰς τὰς σκληρὰς δοκιμασίας ἀμφοτέρων τῶν Ἐκκλησιῶν ἀνεδείχθη ἡ ζωηφόρος δύναμις τοῦ σταυροῦ. Ὑπὸ τὰς ζωογόνους πτέρυγάς των τὰ δύο Πατριαρχεῖα ἐκάλυψαν καὶ συνεῖχον ἐπὶ αἰῶνας τὰ τέκνα των, ἐμπνέοντα εἰς αὐτὰ τὴν ἀκαταμάχητον δύναμιν τοῦ σταυροῦ καὶ διατηροῦντα αὐτὰ ἐν πνεύματι ἐλεύθερα, μὲ ἀδούλωτον φρόνημα καὶ τὸν αὐχένα τῆς ψυχῆς ἀζύγωτον, κλίνοντα μόνον εἰς τὸν Κύριον τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς. 

Πάντοτε δὲ μετὰ τὸν σταυρὸν ἀκολουθεῖ ἡ Ἀνάστασις. Τὸ σκότος καὶ τὴν προσωρινὴν ἔκλειψιν τοῦ ἡλίου ἀκολουθεῖ ἡ ἐκ τοῦ θεοδέγμονος Τάφου θεία φωτοφάνεια καὶ φωτοχυσία, ἡ ἔλλαμψις τοῦ ἁγίου φωτὸς, ἡ ὁποία μεταδίδεται εἰς πᾶσαν τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ τὸ εὐσεβὲς πλήρωμα αὐτῆς νικητηρίους ὕμνους ἀναμέλπει τῷ τὰ ἡμέτερα οἰκονομοῦντι Θεῷ. Εἰς τὸ θέλημα Αὐτοῦ οὐδὲν ἀνθίσταται. Τοῦτο ἄλλωστε μαρτυρεῖ καὶ τὸ ἀδιάψευστον γεγονὸς ὅτι ἐκ τοῦ Ἱεροῦ Μνήματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τὸ Ἅγιον Φῶς ἐξέρχεται καὶ φωτίζει καὶ πληροῖ χάριτος καὶ αἰωνιζούσης ζωῆς τοὺς πιστεύοντας εἰς Αὐτόν. 

Τὸ ἴδιον φῶς ἐξέρχεται ἐκ τῆς ἁγίας Τραπέζης ἑκάστου ὀρθοδόξου ναοῦ καὶ φωτίζει τὸν εὐσεβῆ λαόν,καθ᾿ ὅτι εἰς ἑκάστην ἁγίαν Τράπεζαν ἐπαναλαμβάνονται λειτουργικῶς ἡ ζωή, τὸ πάθος, ἡ σταυρικὴ θυσία, ἡ ταφὴ καὶ ἡ Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ τὸ φῶς ὡδήγει καὶ τὸν τιμώμενον σήμερον πρῶτον ἱεράρχην τῆς ἁγίας Πόλεως. Αὐτὸς ὁ ἱεράρχης καὶ ἀπόστολος καλεῖ ἡμᾶς σήμερον διὰ τῶν λόγων του ἵνα, «ἀποθέμενοι πᾶσαν ρυπαρίαν καὶ περισσείαν κακίας ἐν πραότητι», δεχθῶμεν «τὸν ἔμφυτον λόγον τὸν δυνάμενον σῶσαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν» (πρβλ. Ἰακ. α΄, 21-22). 

Ἀκόμη καὶ ἐάν εἶναι ἀδύνατον εἰς ὅλους μας νὰ μεταβῶμεν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα καὶ νὰ ἴδωμεν ἰδίοις ὀφθαλμοῖς τὸν Πανάγιον Τάφον τοῦ Κυρίου, δυνάμεθα νὰ ἀκολουθήσωμεν τὴν ὁδὸν τῆς ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐν μετανοίᾳ καὶ ἐξομολογήσει•δυνάμεθα νὰ κρούωμεν τὴν θύραν τοῦ Κυρίου ἐν εὐσπλαγχνίᾳ καὶ ἐλεημοσύνῃ• δυνάμεθα νὰ εἰσερχώμεθα ἐν δικαιοσύνῃ εἰς ἕκαστον ὀρθόδοξον ναὸν καὶ ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ καὶ ἀκαταγνώστῳ συνειδότι νὰ μεταλαμβάνωμεν τῶν ἁγίων μυστηρίων καὶ νὰ ἑνούμεθα τῷ σαρκὶ παθόντι, σταυρωθέντι, ταφέντι καὶ ἀναστάντι Χριστῷ. 

Ἱκετευτικῶς κατὰ τὴν ἑσπέραν ταύτην, ἀδελφὲ ἅγιε Ἀνθηδῶνος κύριε Νεκτάριε, μαζὶ σας καὶ μὲ τὸν προσελθόντα λαὸν τοῦ Θεοῦ, προσευχόμεθα εἰς τὸν ἱστορικὸν καὶ ἁγιασμένον τοῦτον χῶρον: 

Ἅγιε μαθητὰ καὶ ἀδελφὲ τοῦ Κυρίου, ἱερεῦ καὶ ἀπόστολε, προφῆτα ἅμα καὶ δίκαιε καὶ μαρτυρίῳ κοσμούμενε, πρέσβευε ἵνα μὴ στερηθῶμεν ποτὲ τῆς θείας δόξης καὶ τιμῆς, ἀλλ᾿ ἵνα ἐξακολουθήσωμεν τὸ θεῖον ἔργον, μιμούμενοι τὸ πάθος σου, καὶ ἀξιωθῶμεν καὶ ἡμεῖς ὅπως διακηρύξωμεν μετὰ τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «τὸν ἀγῶνα τὸν καλὸν ἠγώνισμαι, τὸν δρόμον τετέλεκα, τὴν πίστιν τετήρηκα· λοιπὸν ἀπόκειταί μοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος» (Β΄ Τιμ. δ΄, 7-8). Ἀμήν.