Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΑΝΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΘΡΟΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΒΙΝΤΕΟ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΕΣ)

Ἁγιώτατε καί ἠγαπημένε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, ἐπίσκοπε τῆς πρεσβυτέρας Ρώμης Κύριε Φραγκῖσκε.

Δόξαν καί αἶνον ἀναπέμπομεν τῷ ἐν Τριάδι Θεῷ ἡμῶν, τῷ καταξιώσαντι ἡμᾶς τῆς ἀνεκλαλήτου χαρᾶς καί τῆς ἐξιδιασμένης τιμῆς τῆς προσωπικῆς παρουσίας τῆς Ὑμετέρας Ἁγιότητος, κατά τόν ἐφετεινόν ἑορτασμόν τῆς ἱερᾶς μνήμης τοῦ θεμελιώσαντος διά τοῦ κηρύγματος αὐτοῦ τἠν Ἐκκλησίαν ἡμῶν Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Εὐχαριστοῦμεν ἀπό καρδίας τήν Ὑμετέραν Ἁγιότητα διά τό πολύτιμον δῶρον τῆς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν εὐλογημένης ταύτης παρουσίας Αὐτῆς μετά τῆς τιμίας Αὐτῆς συνοδείας. Ἐν ἀγάπῃ βαθείᾳ καί τιμῇ πολλῇ ἐναγκαλιζόμεθα Ὑμᾶς ἀπευθύνοντες Ὑμῖν ἐγκάρδιον τόν ἀσπασμόν τῆς εἰρήνης καί τῆς ἀγάπης: «Χάρις Ὑμῖν καί εἰρήνη ἀπό Θεοῦ Πατρός ἡμῶν καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ρωμ. α΄ 7). «Ἡ γάρ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ συνέχει ἡμᾶς» (Β΄ Κορ. ε΄ 14-15). 

Νωπήν εἰσέτι διατηροῦμεν ἐν τῇ καρδίᾳ ἡμῶν τήν ἀνάμνησιν τῆς συναντήσεως ἡμῶν μετά τῆς Ὑμετέρας Ἁγιότητος ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γῇ εἰς εὐλαβῆ ἀπό κοινοῦ προσκύνησιν τοῦ τόπου ἔνθα ἐγεννήθη, ἔζησεν, ἐδίδαξεν, ἔπαθεν, ἀνέστη καί ἀνελήφθη ὅπου ἦν τό πρότερον, ὁ Ἀρχηγός τῆς πίστεως ἡμῶν, ἀλλά καί εἰς εὐγνώμονα ἀνάμνησιν τοῦ ἱστορικοῦ γεγονότος τῆς ἐκεῖ συναντήσεως τῶν ἀοιδίμων προκατόχων ἡμῶν Πάπα Παύλου τοῦ Ϛ΄ καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου. Διά τῆς πρό πεντήκοντα ἐτῶν συναντήσεως ἐκείνων ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει ὁ ροῦς τῆς ἱστορίας ἤλλαξε κατεύθυνσιν, αἱ παράλληλοι καί ἐνίοτε συγκρουόμεναι πορεῖαι τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν συνηντήθησαν εἰς τό κοινόν ὅραμα τῆς ἐπανευρέσεως τῆς ἀπολεσθείσης ἑνότητος αὐτῶν, ἡ ψυγεῖσα ἀγάπη ἀνεζωπυρώθη, καί ἐχαλυβδώθη ἡ θέλησις ἡμῶν ὅπως πράξωμεν πᾶν τό καθ᾿ ἡμᾶς, ἵνα ἐκ νέου ἀνατείλῃ ἡ ἐν τῇ αὐτῇ πίστει καί τῷ κοινῷ Ποτηρίῳ κοινωνία ἡμῶν. Ἔκτοτε ἤνοιξεν ἡ ὁδός πρός Ἐμμαούς, ὁδός πιθανῶς μακρά καί ἐνίοτε δύσβατος, πλήν ἀνεπίστροφος, ἀοράτως τοῦ Κυρίου συμπορευομένου μεθ᾿ ἡμῶν, ἄχρις οὗ Οὗτος ἀποκαλυφθῇ ἡμῖν «ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου» (Λουκ. κδ΄ 35). 

Τήν ὁδόν ταύτην ἠκολούθησαν ἔκτοτε καί ἀκολουθοῦν πάντες οἱ διάδοχοι τῶν ἐμπνευσμένων τούτων ἡγετῶν, καθιερώσαντες, ἐπευλογοῦντες καί στηρίζοντες τόν διάλογον τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀληθείας μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν πρός ἄρσιν τῶν ἐπί χιλιετίαν ὅλην συσσωρευθέντων ἐμποδίων εἰς τάς μεταξύ αὐτῶν σχέσεις, διάλογον μεταξύ ἀδελφῶν καί οὐχί, ὡς ἄλλοτε, ἀντιπάλων, ἐν εἰλικρινείᾳ ὀρθοτομούντων τόν λόγον τῆς ἀληθείας, άλλά καί σεβομένων ἀλλήλους ὡς ἀδελφούς. 

Ἐν τῷ κλίματι τούτῳ τῆς χαραχθείσης ὑπό τῶν μνημονευθέντων προκατόχων ἡμῶν κοινῆς πορείας ὑποδεχόμεθα σήμερον καί Ὑμᾶς, Ἁγιώτατε Ἀδελφέ, ὡς κομιστήν τῆς ἀγάπης τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου πρός τόν αὐτάδελφον αὐτοῦ Πρωτόκλητον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τοῦ ὁποίου τήν ἱεράν μνήμην πανηγυρικῶς σήμερον ἐπιτελοῦμεν. Κατ᾿ ἔθος ἱερόν, καθιερωθέν καί τηρούμενον ἤδη ἐπί δεκαετίας ὑπό τῶν Ἐκκλησιῶν Παλαιᾶς καί Νέας Ρώμης, ἐπίσημοι ἀντιπροσωπεῖαι αὐτῶν ἀνταλλάσσουν ἐπισκέψεις κατά τάς θρονικάς ἑορτάς ἑκατέρας ἐξ αὐτῶν, ἵνα καί διά τοῦ τρόπου τούτου δηλωθῇ τό αὐτάδελφον τῶν δύο κορυφαίων Ἀποστόλων, οἵτινες ἀπό κοινοῦ ἐγνώρισαν τόν Ἱησοῦν καί ἐπίστευσαν εἰς Αὐτόν ὡς Θεόν καί Σωτῆρα. Τήν κοινήν ταύτην πίστιν μετέδωσαν οὗτοι εἰς τάς Ἐκκλησίας, τάς ὁποίας ἵδρυσαν διά τοῦ κηρύγματός των καί καθηγίασαν διά τοῦ μαρτυρίου των. Τήν πίστιν ταύτην ἐβίωσαν καί ἐδογμάτισαν οἱ κοινοί Πατέρες τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν, συνελθόντες ἐξ ἀνατολῶν καί δυσμῶν ἐν οἰκουμενικαῖς συνόδοις, κληροδοτήσαντες αὐτήν εἰς τάς Ἐκκλησίας ἡμῶν ὡς θεμέλιον ἀκλόνητον τῆς ἑνότητος ἡμῶν. Τήν πίστιν ταύτην, τήν ὁποίαν διεφυλάξαμεν κοινήν ἐν τῇ ἀνατολῇ καί ἐν τῇ δύσει ἐπί μίαν χιλιετίαν, καλούμεθα καί πάλιν νά θέσωμεν ὡς βάσιν τῆς ἐνότητος ἡμῶν, ὥστε «σύμψυχοι, τό ἕν φρονοῦντες» (Φιλ. β΄ 2-3), νά χωρήσωμεν μετά τοῦ Παύλου ἐπί τά πρόσω «τά μέν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενοι τοῖς δέ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενοι» (Φιλ. γ΄ 14). 

Διότι, ὄντως, Ἁγιώτατε Ἀδελφέ, τό χρέος ἡμῶν δέν ἐξαντλεῖται εἰς τό παρελθόν, ἀλλ΄ ἐπεκτείνεται κυρίως, μάλιστα δέ εἰς τάς ἡμέρας μας, εἰς τό μέλλον. Διότι, πρός τί ἡ πιστότης ἡμῶν εἰς τό παρελθόν, ἐάν τοῦτο οὐδέν σημαίνει διά τό μέλλον; Εἰς τί ὠφελεῖ ἡ καύχησις ἡμῶν δι᾿ ὅσα παρελάβομεν, ἐάν ταῦτα δέν μεταφράζωνται εἰς ζωήν διά τόν ἄνθρωπον καί τόν κόσμον τοῦ σήμερον καί τοῦ αὔριον; «Ἱησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» (Ἐβρ. ιγ΄ 8-9). Καί ἡ Ἐκκλησία Του καλεῖται νά ἔχῃ τό βλέμμα της ἐστραμμένον ὄχι τόσον εἰς τό χθές ὅσον εἰς τό σήμερον καί εἰς τό αὔριον. Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει διά τόν κόσμον καί τόν ἄνθρωπον, καί ὄχι διά τόν ἐαυτόν της. 

Τό βλέμμα ἡμῶν στρέφοντες πρός τό σήμερον δέν δυνάμεθα νά ἀποφύγωμεν τήν ἀγωνίαν ἡμῶν καί διά τό αὔριον. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι» (Β΄ Κορ. ζ΄ 6) – ἡ διαπίστωσις αὕτη τοῦ Ἀποστόλου διά τήν ἐποχήν του, ἰσχύει εἰς τό ἀκέραιον σήμερον καί δι᾿ ἡμᾶς. Διότι, καθ᾿ ὅν χρόνον ἡμεῖς ἀσχολούμεθα περί τάς ἡμετέρας ἀντιλογίας, ὁ κόσμος βιώνει τόν φόβον τῆς ἐπιβιώσεως, τήν ἀγωνίαν τοῦ αὔριον. Πῶς θά ἐπιβιώσῃ αὔριον μία ἀνθρωπότης σπαρασσομένη σήμερον ἀπό ποικίλας διαιρέσεις, συγκρούσεις καί ἐχθρότητας, πολλάκις μάλιστα καί ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ; Πῶς θά κατανεμηθῇ ὁ πλοῦτος τῆς γῆς δικαιότερον ὥστε να μή βιώσῃ αὔριον ἡ ἀνθρωπότης τήν πλέον στυγεράν δουλείαν, τήν ὁποίαν ἐγνώρισέ ποτε; Ποῖον πλανήτην θά εὕρουν αἱ ἑπόμεναι γενεαί, διά νά κατοικήσουν, ὅταν ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἐν τῇ ἀπληστίᾳ του τόν καταστρέφῃ ἀνηλεῶς καί ἀνεπανορθώτως; 

Πολλοί ἐναποθέτουν σήμερον τάς ἐλπίδας των εἰς τήν ἐπιστήμην• ἄλλοι εἰς τήν πολιτικήν• ἕτεροι εἰς τήν τεχνολογίαν. Ἀλλ᾿ οὐδέν ἐξ αὐτῶν δύναται νά ἐγγυηθῇ τό μέλλον, ἐάν ὁ ἄνθρωπος δέν ἐνστερνισθῇ τό κήρυγμα τῆς καταλλαγῆς, τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιοσύνης, τό κήρυγμα τῆς ἀποδοχῆς τοῦ ἄλλου, τοῦ διαφορετικοῦ, ἀκόμη καί τοῦ ἐχθροῦ. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, τοῦ πρώτου διδάξαντος καί βιώσαντος τό κήρυγμα τοῦτο, ὀφείλει πρῶτον νά τό ἐφαρμόσῃ εἰς ἑαυτήν «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ» (Ἰω. ιζ΄ 21). Ἰδού διατί ἐπείγει ὅσον ποτέ ἄλλοτε ἡ πορεία πρός τήν ἐνότητα ὅσων ἐπικαλοῦνται τό ὄνομα τοῦ μεγάλου Εἰρηνοποιοῦ. Ἰδού διατί ἡ εὐθύνη ἡμῶν τῶν χριστιανῶν εἶναι μεγίστη ἔναντι τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς Ἱστορίας. 

Ἁγιώτατε, 

Ἡ βραχεῖα εἰσέτι διαδρομή σας εἰς τήν ἡγεσίαν τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας Σᾶς ἔχει ἤδη ἀναδείξει εἰς τήν συνείδησιν τῶν συγχρόνων μας κήρυκα τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καί τῆς καταλλαγῆς. Κηρύττετε διά τῶν λόγων Σας, ἀλλά πρό πάντων καί κυρίως διά τῆς ἁπλότητος, τῆς ταπεινοφροσύνης καί τῆς ἀγάπης πρός πάντας, διά τῶν ὁποίων ἀσκεῖτε τό ὑψηλόν Σας λειτούργημα. Ἐμπνέετε ἐμπιστοσύνην εἰς τούς δυσπίστους, ἐλπίδα εἰς τούς ἀπεγνωσμένους, προσδοκίας εἰς ὅσους ἀναμένουν μίαν Ἐκκλησίαν στοργικήν πρός πάντας. Σύν τοῖς ἄλλοις, προσφέρετε εἰς τούς Ὀρθοδόξους ἀδελφούς Σας τήν ἐλπίδα ὅτι ἐπί τῶν ἡμερῶν Σας ἡ προσέγγισις τῶν δύο μεγάλων ἀρχαίων Ἐκκλησιῶν ἡμῶν θά συνεχισθῇ οἰκοδομουμένη ἐπί τῶν στερεῶν θεμελίων τῆς κοινῆς ἡμῶν παραδόσεως, ἥτις ἀνέκαθεν ἐτήρει καί ἀνεγνώριζεν ἐν τῇ δομῇ τῆς Ἐκκλησίας πρωτεῖον ἀγάπης, τιμῆς καί διακονίας ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς συνοδικότητος, ὥστε «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» νά ὁμολογῆται ὁ ἐν Τριάδι Θεός καί νά διαχέηται ἡ ἀγάπη Αὐτοῦ πρός τόν κόσμον. 

Ἁγιώτατε, 

Ἡ ἐν ἀγάπῃ καί τιμῇ πολλῇ, ἀλλά καί εὐγνωμοσύνῃ βαθείᾳ, ὑποδεχομένη σήμερον Ὑμᾶς τό πρῶτον Ἐκκλησία τῆς τοῦ Κωνσταντίνου Πόλεως φέρει ἐπί τῶν ὤμων της βαρεῖαν κληρονομίαν, ἀλλά καί εὐθύνην διά τε τό παρόν καί διά τό μέλλον. Εἰς τήν Ἐκκλησίαν ταύτην ἡ Θεία Πρόνοια διά τῆς ὑπό τῶν ἱερῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων θεσπισθείσης τάξεως ἀνέθηκε τήν εὐθύνην τοῦ συντονισμοῦ καί τῆς ἐκφράσεως τῆς ὁμοφωνίας τῶν κατά τόπους ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐν τῇ εὐθύνῃ ταύτῃ ἐργαζόμεθα ἤδη ἐπισταμένως διά τήν προετοιμασίαν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἥτις ἀπεφασίσθη ὃπως συγκληθῇ ἐνταῦθα, Θεοῦ εὐδοκοῦντος, ἐντός τοῦ ἔτους 2016. Ἢδη αἱ ἁρμόδιαι ἐπιτροπαί ἐργάζονται πυρετωδῶς πρός προετοιμασίαν τοῦ μεγάλου τούτου γεγονότος ἐν τῇ ἱστορίᾳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὑπέρ τῆς εὐοδόσεως τοῦ ὁποίου ἐκζητοῦμεν καί τάς Ὑμετέρας προσευχάς. Ἀτυχῶς, ἡ ἀπό χιλίων ἐτῶν διακοπεῖσα εὐχαριστιακή κοινωνία μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν δέν ἐπιτρέπει εἰσέτι τήν συγκρότησιν κοινῆς Μεγάλης καί Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἀς εὐχηθῶμεν ὅπως, ἀποκαθισταμένης τῆς πλήρους κοινωνίας μεταξύ αὐτῶν, μή βραδύνῃ νά ἀνατείλῃ καί ἡ μεγάλη αὕτη ἡμέρα καί ἐπιφανής. Ἄχρι τῆς εὐλογημένης ἐκείνης ἡμέρας ἡ συμμετοχή ἑκατέρας τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν εἰς τήν συνοδικήν ζωήν τῆς ἄλλης θά ἐκφράζεται διά τῆς ἀποστολῆς παρατηρητῶν, ὡς ἤδη συμβαίνει, τῇ εὐγενεῖ Ὑμῶν προσκλήσει, κατά τάς Συνόδους τῆς Ὑμετέρας Ἐκκλησίας, καί ὡς, ἐλπίζομεν, θέλει συμβῆ καί κατά τήν, σύν Θεῷ, πραγμάτωσιν καί τῆς ἡμετέρας Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου. 

Ἁγιώτατε, 

Τά προβλήματα, τά ὁποῖα ἡ ἱστορική συγκυρία ὀρθώνει σήμερον πρό τῶν Ἐκκλησιῶν ἡμῶν ἐπιτάσσουν εἰς ἡμᾶς τήν ὑπέρβασιν τῆς ἐνδοστρεφείας καί τήν ἀντιμετώπισιν αὐτῶν δι᾿ ὅσον τό δυνατόν στενοτέρας συνεργασίας. Δέν ἒχομεν πλέον τήν πολυτέλειαν τῆς μεμονωμένης δράσεως. Οἱ σύγχρονοι διῶκται τῶν Χριστιανῶν δέν ἐρωτοῦν εἰς ποίαν τῶν Ἐκκλησιῶν ἀνήκουν τά θύματά των. Ἡ ἑνότης, περί τῆς ὁποίας ἡμεῖς πολυπραγμονοῦμεν, πραγματοποιεῖται ἤδη εἴς τινας περιοχάς, ἀτυχῶς, διά τοῦ μαρτυρίου.Ἄς τείνωμεν ἀπό κοινοῦ τήν χεῖρα εἰς τόν σύγχρονον ἄνθρωπον, τήν χεῖρα τοῦ μόνου δυναμένου νά τόν σώσῃ διά τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεώς Του.

Διά τῶν σκέψεων καί αἰσθημάτων τούτων ἐκφράζομεν καί αὖθις τήν χαράν τῆς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν παρουσίας τῆς Ὑμετέρας Ἁγιότητος, εὐχαριστοῦντες Αὐτήν καί δεόμενοι τοῦ Κυρίου ὅπως, πρεσβείαις τοῦ ἑορταζομένου σήμερον Πρωτοκλήτου Ἀποστόλου καί τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Πρωτοκορυφαίου Πέτρου, σκέπῃ τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ καί ὁδηγῇ αὐτήν εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τοῦ ἁγίου θελήματός Του. 

Ὡς εὖ παρέστητε ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν, πεφιλημένε ἀδελφέ!

Παναγιώτατε, Παμφίλτατε Αδελφέ Βαρθολομαίε, 

Πολλές φορές, ως αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες, συμμετείχα στη θεία Λειτουργία τον ορθοδόξων κοινοτήτων εκείνης της πόλης, αλλά ευρισκόμενος σήμερα σε αυτήν την Πατριαρχική Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου επί τη εορτή του αγίου Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου και αδελφού του αγίου Πέτρου, προστάτου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είναι πράγματι μιαν ιδιαίτερη χάρη που ο Κύριος με αξίωσε. 

Το να συναντηθούμε, και να κοιτάξει ο ένας το πρόσωπο του άλλου, το να ανταλλάξουμε τον ασπασμό της ειρήνης, το να προσευχηθούμε ο ένας για τον άλλο, αποτελούν ουσιαστικές διαστάσεις της πορείας εκείνης προς την αποκατάσταση της πλήρους κοινωνίας προς την οποίαν τείνουμε.Όλα αυτά προηγούνται και συνοδεύουν σταθερά εκείνη την άλλη ουσιαστική διάσταση αυτής της πορείας που είναι ο θεολογικός διάλογος. Ένας αυθεντικός διάλογος είναι πάντα μεταξύ προσώπων με ένα όνομα, με μία όψη, με μια ιστορία, και όχι μόνον ανταλλαγή ιδεών. 

Αυτό ισχύει προ πάντων για μας τους χριστιανούς, γιατί για μας η αλήθεια είναι το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Το παράδειγμα του αγίου Ανδρέα ο οποίος μαζί με ένα άλλο μαθητή δέχθηκε την πρόσκληση του Θείου διδασκάλου: «έρχεσθε και όψεσθε» και «έμειναν παρ'αυτώ την ημέραν εκείνην» (Ιω. 1, 39), μας δεικνύει με σαφήνεια ότι η χριστιανική ζωή είναι μια προσωπική εμπειρία, μια μεταβάλλουσα συνάντηση με Εκείνον που μας αγαπά και θέλει να μας σώσει. Ακόμα και το χριστιανικό κήρυγμα μεταδίδεται χάρη σε πρόσωπα που αγαπούν το Χριστό, τα οποία δεν μπορούν να μη μεταδώσουν την χαρά της αγάπης και της σωτηρίας. Ακόμα μια φορά το παράδειγμα του αποστόλου Ανδρέα είναι διαφωτιστικό. Αφού ακολούθησε το Χριστό εκεί που κατοικούσε και συνομίλησε μαζί του «ευρίσκει ούτος πρώτον τον αδελφόν τον ίδιον Σίμωνα και λέγει αυτώ: ευρήκαμεν τον Μεσσίαν, - ο εστιν μεθερμηνευόμενον Χριστόν - ήγαγεν αυτόν προς τον Ιησούν » (Ιω 1, 40-42). Είναι πάντως φανερόν ότι ούτε ο διάλογος μεταξύ των χριστιανών μπορεί να ξεφύγει από αυτή τη λογική της προσωπικής συνάντησης. 

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι η πορεία συμφιλίωσης και ειρήνης μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων εγκαινιάσθηκε, κατά κάποιο τρόπο από μια συνάντηση, από ένα ασπασμό μεταξύ των σεβασμίων προκατόχων μας, του Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα και Πάπα Παύλου του έκτου προ πενήντα ετών στα Ιεροσόλυμα, γεγονός που η Παναγιότητά Σας και εγώ θελήσαμε πρόσφατα να μνημονεύσουμε με τη νέα συνάντησή μας στην πόλη όπου ο Κύριος Ιησούς Χριστός απέθανε και ανέστη. 

Για μια ευτυχή σύμπτωση, αυτή η επίσκεψη μου γίνεται αρκετές μέρες μετά από τον εορτασμό της 50ής επετείου της έκδοσης του Διατάγματος της δεύτερης συνόδου του Βατικανού Unitatis redintegratio για την αναζήτηση της ενότητος μεταξύ όλων των χριστιανών. Πρόκειται για ένα θεμελιώδες κείμενο με το οποίο ανοίχθηκε ένας νέος δρόμος για την συνάντηση μεταξύ των καθολικών και των αδελφών των άλλων Εκκλησιών και εκκλησιαστικών κοινοτήτων. 

Ιδιαίτερα με αυτό το διάταγμα η Καθολική Εκκλησία αναγνωρίζει ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες «έχουν αληθινά μυστήρια και κυρίως, δυνάμει της αποστολικής διαδοχής, την Ιεροσύνη και την Ευχαριστία, δια μέσου των οποίων παραμένουν ακόμα ενωμένες μαζί μας με στενότατους δεσμούς» (n.15). Εν συνεχεία, αναφέρεται ότι για να διαφυλάξουν πιστά την πληρότητα της χριστιανικής παράδοσης, και για να φέρουν εις πέρας την συμφιλίωση των χριστιανών ανατολής και δύσεως είναι ύψιστης σημασίας να διατηρηθεί και να υποστηριχθεί η πλουσιότατη παρακαταθήκη των Εκκλησιών της ανατολής, όχι μόνο σε ότι αφορά τις λειτουργικές και πνευματικές παραδόσεις, αλλά επίσης την κανονική τάξη που θέσπισαν οι άγιοι Πατέρες και οι Σύνοδοι, η οποία τάξη ρυθμίζει τον βίο αυτών των Εκκλησιών (βλ. n. 15 -16). 

Φρονώ σημαντικό να επισημάνω τον σεβασμό αυτής της αρχής ως ουσιαστικής και αμοιβαίας προϋπόθεσης για την αποκατάσταση της πλήρους κοινωνίας, που δεν σημαίνει υποταγή του ενός στον άλλο, ούτε αφομοίωση, αλλά μάλλον αποδοχή όλων των δωρεών που ο Θεός έδωσε στον καθένα για να φανερώσει σε ολόκληρο τον κόσμο το μέγα μυστήριο της σωτηρίας πραγματοποιηθέν από τον Κύριον Ιησούν Χριστόν δια μέσου του Παναγίου Πνεύματος. Θέλω να διαβεβαιώσω τον καθένα από σας ότι για να φθάσουμε στον αναζητούμενο σκοπό της πλήρους κοινωνίας, η Καθολική Εκκλησία δεν προτίθεται να επιβάλλει καμία απαίτηση, παρά μόνον εκείνη της ομολογίας της κοινής πίστεως, και ότι είμαστε έτοιμοι να αναζητήσουμε από κοινού υπό το φως της διδασκαλίας της Αγίας Γραφής και της εμπειρίας της πρώτης χιλιετίας, τους τρόπους με τους οποίους να εξασφαλισθεί η αναγκαία ενότητα της Εκκλησίας στις σημερινές συνθήκες: το μόνο πράγμα που η Καθολική Εκκλησία επιθυμεί και εγώ αναζητώ ως Επίσκοπος Ρώμης "της Εκκλησίας της προκαθημένης της αγάπης", είναι η κοινωνία με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.Μια τέτοια κοινωνία θα είναι πάντα καρπός της αγάπης «που εκκέχυται εν ταις καρδίαις ημών δια πνεύματος αγίου του δοθέντος ημίν» (Ρωμ 5,5), αγάπης αδελφικής που δίνει έκφραση στο πνευματικό και υπερβατικό δεσμό που μας ενώνει ως μαθητές του Κυρίου.
Μέσα στο σημερινό κόσμο υψώνονται έντονες φωνές που δεν μπορούμε να μην ακούσομε και που ζητούν από τις Εκκλησίες μας να βιώσουμε μέχρι το βάθος το ότι είμαστε μαθητές του Κυρίου Ιησού Χριστού. 

Η πρώτη απ αυτές τις φωνές είναι εκείνη των πτωχών.Μέσα στον κόσμο υπάρχουν πάρα πολλές γυναίκες και άνδρες που υποφέρουν λόγω σοβαρής κακής διατροφής, λόγω αυξημένης ανεργίας, λόγω υψηλού ποσοστού νέων χωρίς εργασία, και λόγω αύξησις κοινωνικού αποκλεισμού, που μπορεί να οδηγήσει σε εγκληματικές πράξεις μέχρι την επιστράτευση τρομοκρατών. Δεν μπορούμε να παραμείνουμε αδιάφοροι μπροστά στις φωνές αυτών των αδελφών ανδρών και γυναικών. Αυτοί μας ζητούν όχι μόνο να τους δώσουμε υλική βοήθεια, αναγκαία σε τέτοιες καταστάσεις, αλλά κυρίως να τους βοηθήσουμε να υπερασπίσουν την αξιοπρέπεια τους ως ανθρώπινα πρόσωπα, εις τρόπον ώστε να μπορέσουν να ξαναβρούν τις πνευματικές ενέργειες για να ανανήψουν και να καταστούν πρωταγωνιστές της ιστορίας τους. Επί πλέον μας ζητούν να αγωνιστούμε υπό το φως του Ευαγγελίου ενάντια στα θεσμικά αίτια της φτώχειας: της ανισότητας, της έλλειψης μιας αξιοπρεπούς εργασίας, της έλλειψης γης και κατοικίας, της άρνησης των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων. Ως χριστιανοί καλούμαστε να κατατροπώσουμε από κοινού την παγκοσμιοποίηση εκείνης της αδιαφορίας που σήμερα φαίνεται να έχει την υπεροχή και να οικοδομήσουμε ένα νέο πολιτισμό αγάπης και αλληλεγγύης. 

Μια δεύτερη δυνατή φωνή που ακούγεται δυνατά είναι εκείνη των θυμάτων των συγκρούσεων σε τόσα μέρη του κόσμου. Τη φωνή αυτή ακούμε να αντηχεί πολύ καλά από εδώ, γιατί σε πολλά κοντινά έθνη υπάρχουν σκληρά και απάνθρωποι πόλεμοι. Το να ταράζεται η ειρήνη ενός λαού, το να διαπράττεται η να επιτρέπεται κάθε είδος ιδιαίτερα σε βάρος ασθενών και απροστάτευτων προσώπων είναι ένα βαρύτατο αμάρτημα κατά του Θεού, γιατί σημαίνει μη σεβασμό της εικόνας του Θεού που είναι στον άνθρωπο. Η φωνή των θυμάτων των συγκρούσεων μάς ωθεί να προχωρήσουμε το συντομότερο στην πορεία της συμφιλίωσης και της κοινωνίας μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων. Εξ άλλου, πώς μπορούμε να κηρύξουμε αξιόπιστα το μήνυμα ειρήνης που έρχεται από τον Χριστό εάν μεταξύ μας συνεχίζουν να υπάρχουν ανταγωνισμοί και αντιδικίες; (Βλ. Paolo VI, Esort. ap. Evangelii nuntiandi, 77). 

Μια τρίτη φωνή που μας καλεί είναι εκείνη των νέων. Σήμερα δυστυχώς υπάρχουν τόσοι νέοι που ζουν χωρίς ελπίδα, νικημένοι από την απογοήτευση και την καρτερική αποδοχή. Πολλοί νέοι επίσης υπò την επίδραση της επικρατούσης κουλτούρας αναζητούν τη χαρά στην κατοχή των υλικών αγαθών και την στιγμιαίων συγκινήσεων. Οι νέες γενιές δεν θα μπορέσουν ποτέ να αποκτήσουν την αληθινή σοφία και να διατηρήσουν ζωντανή την ελπίδα εάν εμείς δεν θα είμαστε ικανοί να αξιοποιήσουμε τον αυθεντικό ουμανισμό που πηγάζει από το ευαγγέλιο και από την χιλιετή εμπειρία της Εκκλησίας. Είναι ακριβώς οι νέοι - σκέπτομαι για παράδειγμα τους πάμπολλους νέους, ορθοδόξους καθολικούς και προτεστάντες που συναντώνται στις διεθνής συναντήσεις που οργανώνει η κοινότητα του Ταιζέ - που σήμερα μας πιέζουν να κάνουμε βήματα μπροστά προς την πλήρη κοινωνία. Και αυτό, όχι επειδή αγνοούν την σημασία των διαφορών που ακόμα μας χωρίζουν, αλλά γιατί ξέρουν να βλέπουν μακριά. Είναι ικανοί να διαβλέπουν το ουσιαστικό που ήδη μας ενώνει. 

είμαστε ήδη εν πορεία προς την πλήρη κοινωνία και ήδη μπορούμε να βιώσουμε σημαντικά σημεία μιας πραγματικής ενότητας, έστω και αν αυτή είναι ακόμα μερική.Είμαστε βέβαιοι ότι στον μακρό αυτό δρόμο είμαστε ενισχυμένοι από την μεσιτεία του αποστόλου Ανδρέου και του αδελφού του Πέτρου, θεωρούμενοι από την παράδοση ως ιδρυτές των εκκλησιών της Κωνσταντινουπόλεως και Ρώμης. Επικαλούμενοι από τον Θεόν το μεγάλο δώρο της πλήρους ενότητος και την ικανότητα να το δεχθούμε στις ζωές μας. Και μη ξεχάσουμε ποτέ να προσευχώμεθα οι μεν για τους δε.