Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Και η συζήτηση δεν έχει τέλος με την στάση της Εκκλησίας απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού.
Δυστυχώς κάποιοι ιεράρχες και ιερείς θεωρούν τον εκκλησιασμό «ομολογία πίστεως», σ’ αυτούς τους λίαν δίσεκτους καιρούς, αγνοώντας τόσο την ανάγκη του παρόντος όσο και την διδαχή του παρελθόντος.
Στο περιοδικό Μνήμων 14 (1992, σ. 49-69) δημοσιεύεται ένα κατατοπιστικό άρθρο του Χρήστου Λούκου, με θέμα «Επιδημία και κοινωνία. Η χολέρα στην Ερμούπολη της Σύρου (1854)».
Το άρθρο εξετάζει τα προβλήματα που έθεσε στην κοινωνία της Ερμούπολης, το 1854, η χολέρα, μια ασθένεια που δεν βιώνεται ατομικά, αλλά λόγω του επικίνδυνου επιδημικού της χαρακτήρα, απειλεί και κινητοποιεί το σύνολο των κατοίκων της πόλης.
Στο άρθρο αυτό αποτυπώνεται και η στάση της τοπικής Εκκλησίας. Σημειώνονται, λοιπόν, τα εξής ενδιαφέροντα:
«Δεν διαπιστώθηκε ιδιαίτερη έκρηξη θρησκευτικότητας. Ο επίσκοπος Σύρου και Τήνου Δανιήλ επέτρεψε να λυθεί η νηστεία του δεκαπενταύγουστου για να διατρέφονται καλύτερα οι κάτοικοι, και φαίνεται ότι συμφώνησε με τις αρχές να περιοριστούν οι ιερουργίες στο ελάχιστογια να αποφευχθούν οι συγκεντρώσεις των ατόμων. Ενέδωσε, ύστερα από πιέσεις, στο αίτημα για λιτανεία, την οποία θεωρούσε «παράκαιρον ως εκ της γενησομένης συναφής του πλήθους». Τις περισσότερες φορές δεν γίνονταν κηδείες αλλά ο νεκρός απομακρυνόταν από τους συγγενείς και μεταφερόταν γρήγορα στον τάφο.
«Φοβερός ό λοιμός, τρομακτικά τα δεικνύοντα αυτόν αποτελέσματα, διότι από ώραν εις ώραν ο γονεύς έβλεπε το προσφιλές τέκνον του, το τέκνον τον φιλόστοργον γονέα, ό σύζυγος την προσφιλή σύζυγον, ο συγγενής τον αγαπητόν συγγενή κλπ. εκλείποντα από τας αγκάλας του και ως κατάδικον απαγόμενον υπό τεσσάρων αχθοφόροι και υπό τον πένθιμον και σιγηρόν ψαλμόν ιερέως λίαν μακράν προπορευόμενου και φερόμενον εις την αιώνιον κατοικίαν του».
Από τα παραπάνω, άκρως ενδεικτικά, φαίνεται καθαρά πως η τοπική Εκκλησία της Σύρου πήρε σκληρά μέτρα για την αντιμετώπιση της επιδημίας της χολέρας, πριν 170 χρόνια, περίπου. Για να μαθαίνουμε από το παρελθόν…
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιογραφικό του επισκόπου Σύρου και Τήνου Δανιήλ διαβάζουμε στον ιστότοπο της Μητροπόλεως Σύρου:
Ὁ Δανιήλ (κατά κόσμον Δημήτριος) Κοντούδης, γεννήθηκε στή Χίο τό 1801. Σέ ἡλικία μόλις ὀκτώ ἐτῶν, παρεδόθη ἀπό τούς γονεῖς του στή Νέα Μονή τῆς Χίου, ὅπου τό 1819 προχειρίσθηκε διάκονος μετονομασθείς Δανιήλ. Μετέβη στήν Κωνσταντινούπολη γιά περισσότερη μόρφωση καί ἐκτιμούμενος ὑπό τοῦ τότε Πατριάρχου Χρυσάνθου τοῦ ἀπό Σερρῶν, σέ ἡλικία 24 ἐτῶν, χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Χίου, τό 1825. Στίς δύσκολες στιγμές τοῦ τόπου ἐλεοῦσε ἀπό τό ὑστέρημά του τούς δυστυχεῖς καί ἀπόρους, διέσωσε τούς καταδιωκόμενους ἀπό τό μένος τῶν ἐξαγριωμένων μουσουλμάνων, παρηγορώντας τούς πάσχοντας καί παραμυθώντας τούς λυπημένους. Δέν σταμάτησε μέρα καί νύχτα νά κηρύττει τό μεγαλεῖο καί τήν ἀρετή, τό μέγεθος καί τήν ἀλήθεια τῆς ᾿Ορθόδοξης πίστης. ᾿Αναγκάστηκε μαζί μέ ἄλλους συμπολίτες του, τό 1827, ὅταν ἀπέτυχε τό δεύτερο ἐπαναστατικό κίνημα στή Χίο, νά ἀναχωρήσει γιά τή Σύρο, καί νά παραμείνει ἐκεῖ ὅπου ἐξυπηρετοῦσε θρησκευτικῶς τούς συμπολίτες του πού εἶχαν καταφύγει στό νησί. Μένοντας στήν ῾Ερμούπολη, ἀγαπώμενος καί τιμώμενος ἀπό ὅλους, ὀνομάσθηκε ᾿Επίσκοπος Καρυστίας. Τό 1842 μετετέθη ὑπό τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου, στή χηρεύουσα θέση Σύρου καί Τήνου. ᾿Εργάσθηκε μέ τή διακόσμηση τῶν ᾿Εκκλησιῶν, τήν ἵδρυση νέων Ναῶν, τήν καλλιέργεια τοῦ θρησκευτικοῦ ζήλου, τήν κατήχηση τῶν ἑτεροδόξων, τήν ἐκπαίδευση τῶν ἀπόρων νέων, τή μόρφωση τοῦ κλήρου, τή σύσταση ταμείου γιά τίς ἀνάγκες τῶν φτωχῶν καί τῶν ὀρφανῶν καί διακρίθηκε γιά τήν ἀγαθοεργία καί τήν φιλανθρωπία του. ᾿Εκοιμήθη τῷ 1862.